<\/span><\/h2>\nZesp\u00f3\u0142 Stevensa-Johnsona (SJS) to rzadka, ale bardzo powa\u017cna choroba sk\u00f3ry i b\u0142on \u015bluzowych. Najcz\u0119\u015bciej pojawia si\u0119 jako reakcja na leki lub \u2013 rzadziej \u2013 w przebiegu infekcji. Choroba zaczyna si\u0119 nagle i w kr\u00f3tkim czasie mo\u017ce doprowadzi\u0107 do powa\u017cnych uszkodze\u0144 sk\u00f3ry oraz narz\u0105d\u00f3w wewn\u0119trznych.<\/span><\/p>\nW SJS uk\u0142ad odporno\u015bciowy reaguje w spos\u00f3b nadmierny, powoduj\u0105c martwic\u0119 kom\u00f3rek sk\u00f3ry. W efekcie powstaj\u0105 bolesne nad\u017cerki i p\u0119cherze, kt\u00f3re przypominaj\u0105 rozleg\u0142e oparzenia. Zmiany obejmuj\u0105 nie tylko sk\u00f3r\u0119, ale te\u017c usta, oczy czy narz\u0105dy p\u0142ciowe.<\/span><\/p>\nTa choroba zawsze wymaga leczenia szpitalnego, cz\u0119sto na oddziale intensywnej terapii lub w specjalistycznym o\u015brodku leczenia oparze\u0144. Wczesne rozpoznanie ma kluczowe znaczenie \u2013 im szybciej zostanie przerwane dzia\u0142anie czynnika wywo\u0142uj\u0105cego, tym wi\u0119ksze szanse na ograniczenie powik\u0142a\u0144.<\/span><\/p>\n<\/span>Jakie s\u0105 przyczyny zespo\u0142u Stevensa-Johnsona?<\/b><\/span><\/h2>\nNajcz\u0119\u015bciej zesp\u00f3\u0142 Stevensa-Johnsona rozwija si\u0119 jako reakcja niepo\u017c\u0105dana na leki. Organizm traktuje substancj\u0119 aktywn\u0105 jak zagro\u017cenie i uruchamia siln\u0105 odpowied\u017a immunologiczn\u0105. Skutkiem jest uszkodzenie kom\u00f3rek sk\u00f3ry i b\u0142on \u015bluzowych.<\/span><\/p>\nPoza lekami istniej\u0105 tak\u017ce inne mo\u017cliwe przyczyny. U niekt\u00f3rych os\u00f3b SJS rozwija si\u0119 w nast\u0119pstwie infekcji wirusowych lub bakteryjnych. Zdarza si\u0119 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce choroba pojawia si\u0119 bez uchwytnej przyczyny, cho\u0107 takie przypadki nale\u017c\u0105 do wyj\u0105tk\u00f3w.<\/span><\/p>\nWarto pami\u0119ta\u0107, \u017ce nie ka\u017cdy lek czy infekcja prowadzi do SJS. Ryzyko ro\u015bnie, gdy nak\u0142ada si\u0119 kilka czynnik\u00f3w \u2013 na przyk\u0142ad predyspozycje genetyczne, os\u0142abiony organizm i r\u00f3wnoczesne stosowanie kilku r\u00f3\u017cnych preparat\u00f3w.<\/span><\/p>\n<\/span>Jakie leki wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 z najwi\u0119kszym ryzykiem wyst\u0105pienia SJS?<\/b><\/span><\/h3>\nNajwi\u0119ksze ryzyko pojawienia si\u0119 zespo\u0142u Stevensa-Johnsona dotyczy kilku konkretnych grup lek\u00f3w. W praktyce oznacza to, \u017ce je\u015bli je stosujesz, lekarz powinien monitorowa\u0107 Tw\u00f3j stan i reagowa\u0107 na pierwsze niepokoj\u0105ce objawy.<\/span><\/p>\nDo lek\u00f3w najcz\u0119\u015bciej powi\u0105zanych z rozwojem SJS nale\u017c\u0105:<\/span><\/p>\n\n- antybiotyki sulfonamidowe<\/b> \u2013 dawniej stosowane szerzej, dzi\u015b rzadziej, ale nadal mog\u0105 wywo\u0142ywa\u0107 silne reakcje,<\/span><\/li>\n
- leki przeciwpadaczkowe<\/b> \u2013 takie jak karbamazepina, fenytoina czy lamotrygina,<\/span><\/li>\n
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)<\/b> \u2013 zw\u0142aszcza z grupy oksykam\u00f3w, np. piroksykam,<\/span><\/li>\n
- allopurynol<\/b> \u2013 stosowany w leczeniu dny moczanowej.<\/span><\/li>\n<\/ul>\n
Ryzyko jest wi\u0119ksze, gdy lek przyjmujesz po raz pierwszy lub gdy dawka zosta\u0142a zwi\u0119kszona. Objawy mog\u0105 wyst\u0105pi\u0107 po kilku dniach, ale te\u017c dopiero po kilku tygodniach od rozpocz\u0119cia terapii.<\/span><\/p>\nJe\u015bli stosujesz jeden z tych lek\u00f3w i zauwa\u017cysz wysypk\u0119, b\u00f3l w ustach czy podra\u017cnienie oczu \u2013 <\/span>nie bagatelizuj tego sygna\u0142u i skontaktuj si\u0119 z lekarzem<\/b>.<\/span><\/p>\n<\/span>Czy infekcje r\u00f3wnie\u017c mog\u0105 by\u0107 przyczyn\u0105 SJS?<\/b><\/span><\/h3>\nTak, cho\u0107 rzadziej ni\u017c leki. U cz\u0119\u015bci os\u00f3b zesp\u00f3\u0142 Stevensa-Johnsona pojawia si\u0119 w nast\u0119pstwie infekcji. Najcz\u0119\u015bciej s\u0105 to zaka\u017cenia wirusowe, takie jak:<\/span><\/p>\n\n- opryszczka (HSV)<\/b>,<\/span><\/li>\n
- zapalenie p\u0142uc wywo\u0142ane przez Mycoplasma pneumoniae<\/b>,<\/span><\/li>\n
- grypa<\/b> czy inne infekcje dr\u00f3g oddechowych.<\/span><\/li>\n<\/ul>\n
Zdarza si\u0119 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce SJS rozwija si\u0119 po infekcjach bakteryjnych lub grzybiczych, ale to sytuacje zdecydowanie mniej typowe.<\/span><\/p>\nInfekcja mo\u017ce by\u0107 jedynym czynnikiem wywo\u0142uj\u0105cym chorob\u0119 albo dzia\u0142a\u0107 razem z innymi \u2013 np. gdy w tym samym czasie przyjmujesz nowy lek. Wtedy ryzyko gwa\u0142townej reakcji jest wi\u0119ksze.<\/span><\/p>\n<\/span>Kto znajduje si\u0119 w grupie podwy\u017cszonego ryzyka?<\/b><\/span><\/h2>\nNie ka\u017cdy, kto przyjmuje leki czy przechodzi infekcj\u0119, zachoruje na zesp\u00f3\u0142 Stevensa-Johnsona. Istniej\u0105 jednak czynniki, kt\u00f3re zwi\u0119kszaj\u0105 ryzyko.<\/span><\/p>\nDo grupy podwy\u017cszonego ryzyka nale\u017c\u0105 osoby:<\/span><\/p>\n\n- kt\u00f3re <\/span>wcze\u015bniej mia\u0142y reakcj\u0119 alergiczn\u0105<\/b> na okre\u015blony lek,<\/span><\/li>\n
- z <\/span>predyspozycjami genetycznymi<\/b> \u2013 u niekt\u00f3rych populacji wykryto okre\u015blone warianty gen\u00f3w zwi\u0119kszaj\u0105ce ryzyko (np. HLA-B*1502 u os\u00f3b pochodzenia azjatyckiego),<\/span><\/li>\n
- stosuj\u0105ce <\/span>kilka lek\u00f3w jednocze\u015bnie<\/b>, zw\u0142aszcza z grup ryzykownych,<\/span><\/li>\n
- z <\/span>os\u0142abionym uk\u0142adem odporno\u015bciowym<\/b> \u2013 np. w przebiegu chor\u00f3b autoimmunologicznych, nowotwor\u00f3w czy zaka\u017cenia HIV,<\/span><\/li>\n
- w m\u0142odszym wieku \u2013 SJS mo\u017ce wyst\u0105pi\u0107 tak\u017ce u dzieci, zw\u0142aszcza po infekcjach wirusowych.<\/span><\/li>\n<\/ul>\n
Je\u015bli jeste\u015b w grupie ryzyka, warto informowa\u0107 lekarzy o wcze\u015bniejszych reakcjach i zachowa\u0107 szczeg\u00f3ln\u0105 czujno\u015b\u0107 przy wprowadzaniu nowych lek\u00f3w.<\/span><\/p>\n
<\/p>\n
<\/span>Jakie s\u0105 pierwsze objawy zespo\u0142u Stevensa-Johnsona?<\/b><\/span><\/h2>\nPierwsze sygna\u0142y SJS cz\u0119sto przypominaj\u0105 zwyk\u0142\u0105 infekcj\u0119. To sprawia, \u017ce choroba na pocz\u0105tku bywa bagatelizowana. Zanim pojawi\u0105 si\u0119 zmiany sk\u00f3rne, mo\u017cesz odczuwa\u0107:<\/span><\/p>\n\n- gor\u0105czk\u0119,<\/span><\/li>\n
- b\u00f3l gard\u0142a,<\/span><\/li>\n
- kaszel,<\/span><\/li>\n
- b\u00f3le mi\u0119\u015bni i og\u00f3lne os\u0142abienie.<\/span><\/li>\n<\/ul>\n
Po kilku dniach pojawia si\u0119 <\/span>bolesna wysypka<\/b>. Najpierw wygl\u0105da jak drobne, czerwone plamy, kt\u00f3re szybko przekszta\u0142caj\u0105 si\u0119 w p\u0119cherze i nad\u017cerki. W tym samym czasie zaczynaj\u0105 by\u0107 zaj\u0119te b\u0142ony \u015bluzowe \u2013 usta, oczy czy narz\u0105dy p\u0142ciowe.<\/span><\/p>\nCharakterystyczne jest te\u017c to, \u017ce zmiany pojawiaj\u0105 si\u0119 nagle i szybko si\u0119 rozprzestrzeniaj\u0105. Towarzyszy im b\u00f3l, pieczenie i trudno\u015bci w jedzeniu czy po\u0142ykaniu.<\/span><\/p>\n<\/span>Gdzie na ciele lokalizuj\u0105 si\u0119 zmiany w przebiegu SJS?<\/b><\/span><\/h2>\nZesp\u00f3\u0142 Stevensa-Johnsona to <\/span>choroba sk\u00f3ry i b\u0142on \u015bluzowych<\/b>, w kt\u00f3rej zmiany nie ograniczaj\u0105 si\u0119 do jednego miejsca. Ju\u017c we wczesnym etapie pojawia si\u0119 rumie\u0144, kt\u00f3ry szybko przekszta\u0142ca si\u0119 w p\u0119cherze i bolesne nad\u017cerki.<\/span><\/p>\nNajcz\u0119\u015bciej zaj\u0119te s\u0105:<\/span><\/p>\n\n- twarz i tu\u0142\u00f3w<\/b> \u2013 pocz\u0105tkowe ogniska wysypki, kt\u00f3re mog\u0105 przypomina\u0107 rumie\u0144 wielopostaciowy,<\/span><\/li>\n
- ko\u0144czyny<\/b> \u2013 zmiany cz\u0119sto rozprzestrzeniaj\u0105 si\u0119 na r\u0119ce i nogi,<\/span><\/li>\n
- b\u0142ony \u015bluzowe jamy ustnej<\/b> \u2013 bolesne owrzodzenia i nad\u017cerki utrudniaj\u0105 jedzenie i picie,<\/span><\/li>\n
- narz\u0105dy p\u0142ciowe<\/b> \u2013 zmiany na b\u0142onach \u015bluzowych w tej okolicy s\u0105 szczeg\u00f3lnie dokuczliwe i mog\u0105 prowadzi\u0107 do powik\u0142a\u0144,<\/span><\/li>\n
- oczy<\/b> \u2013 ich zaj\u0119cie uznaje si\u0119 za jeden z najgro\u017aniejszych objaw\u00f3w zespo\u0142u Stevensa-Johnsona.<\/span><\/li>\n<\/ul>\n
Charakterystyczne jest to, \u017ce zmiany rozwijaj\u0105 si\u0119 gwa\u0142townie i przypominaj\u0105 <\/span>oparzon\u0105 sk\u00f3r\u0119<\/b>. W ci\u0119\u017ckich przypadkach dochodzi do odwarstwienia nask\u00f3rka na du\u017cej powierzchni, co wi\u0105\u017ce si\u0119 z ryzykiem odwodnienia, zaka\u017cenia i powa\u017cnych powik\u0142a\u0144 og\u00f3lnoustrojowych.<\/span><\/p>\n<\/span>Jak wygl\u0105daj\u0105 zmiany na b\u0142onach \u015bluzowych?<\/b><\/span><\/h3>\nW zespole Stevensa-Johnsona zmiany na <\/span>b\u0142onach \u015bluzowych<\/b> s\u0105 jednym z najbardziej charakterystycznych objaw\u00f3w. Zwykle pojawiaj\u0105 si\u0119 wcze\u015bnie i szybko si\u0119 nasilaj\u0105.<\/span><\/p>\nNajcz\u0119\u015bciej dotycz\u0105:<\/span><\/p>\n\n- jamy ustnej<\/b> \u2013 wyst\u0119puj\u0105 bolesne nad\u017cerki i owrzodzenia, kt\u00f3re utrudniaj\u0105 jedzenie, picie, a nawet m\u00f3wienie,<\/span><\/li>\n
- warg<\/b> \u2013 tworz\u0105 si\u0119 bolesne strupy i p\u0119kni\u0119cia,<\/span><\/li>\n
- narz\u0105d\u00f3w p\u0142ciowych<\/b> \u2013 zmiany powoduj\u0105 silny b\u00f3l i mog\u0105 prowadzi\u0107 do bliznowacenia,<\/span><\/li>\n
- b\u0142ony \u015bluzowej oczu<\/b> \u2013 rozwija si\u0119 silny stan zapalny, a ropna wydzielina dodatkowo nasila dolegliwo\u015bci.<\/span><\/li>\n<\/ul>\n
Zmiany s\u0105 rozleg\u0142e i przypominaj\u0105 powierzchni\u0119 oparzenia. Pacjent odczuwa silny b\u00f3l, a uszkodzona b\u0142ona \u015bluzowa staje si\u0119 podatna na zaka\u017cenia. Nad\u017cerki i p\u0119cherze mog\u0105 si\u0119 nadka\u017ca\u0107, co zwi\u0119ksza ryzyko powik\u0142a\u0144.<\/span><\/p>\n<\/span>Dlaczego SJS jest tak niebezpieczny dla oczu?<\/b><\/span><\/h3>\nZaj\u0119cie oczu w przebiegu zespo\u0142u Stevensa-Johnsona to jeden z najpowa\u017cniejszych objaw\u00f3w. Zmiany w tej okolicy nie tylko powoduj\u0105 silny b\u00f3l i pieczenie, ale mog\u0105 prowadzi\u0107 do trwa\u0142ych uszkodze\u0144 wzroku.<\/span><\/p>\nNa pocz\u0105tku pojawia si\u0119:<\/span><\/p>\n\n- silne zaczerwienienie spoj\u00f3wek<\/b>,<\/span><\/li>\n
- obrz\u0119k powiek<\/b>,<\/span><\/li>\n
- uczucie piasku pod powiekami i \u015bwiat\u0142owstr\u0119t.<\/span><\/li>\n<\/ul>\n
W ci\u0119\u017ckich przypadkach dochodzi do powstania nad\u017cerek i blizn na rog\u00f3wce. To w\u0142a\u015bnie one odpowiadaj\u0105 za pogorszenie, a nawet ca\u0142kowit\u0105 utrat\u0119 widzenia. U cz\u0119\u015bci pacjent\u00f3w rozwija si\u0119 przewlek\u0142y zesp\u00f3\u0142 suchego oka, kt\u00f3ry wymaga sta\u0142ego leczenia.<\/span><\/p>\nDlatego ka\u017cde podejrzenie zaj\u0119cia oczu w SJS wymaga natychmiastowej konsultacji okulistycznej. Wczesne w\u0142\u0105czenie odpowiedniego leczenia mo\u017ce ograniczy\u0107 ryzyko nieodwracalnych powik\u0142a\u0144.<\/span><\/p>\n