Fitoskładniki – czym są i jak wpływają na organizm?
min. czytania
Fitoskładniki to pojęcie, na które można się bardzo często natknąć analizując zasady zbilansowanego żywienia. Są to związki produkowane przez różne rośliny, jednak ich poziom w danej roślinie oraz sam rodzaj fitoskładnika zależny jest od wielu czynników. Jakie substancje zaliczamy do fitoskładników i jaką rolę pełnią one w diecie?
Spis treści
Fitoskładniki – co to jest?
Fitoskładniki to substancje, które naturalnie występują w roślinach w celu ich ochrony. Mają za zadanie zapobiegać inwazjom grzybiczym, wirusowym, a także zmniejszać szkodliwy wpływ środowiska na daną roślinę. To dzięki fitoskładnikom wiele organizmów roślinnych ma zdolność do przetrwania w środowisku naturalnym.
Czym dokładnie są fitoskładniki i jak je rozpoznać? Przykładem są kolorowe pigmenty, które występują w warzywach i owocach, np. czerwony kolor pomidora czy zielona barwa sałaty lub szpinaku. Barwniki te pochłaniają oraz unieszkodliwiają promienie ultrafioletowe, które mogłyby działać szkodliwie na rośliny.
Innym przykładem fitoskładników są substancje aromatyczne, zawarte np. w czosnku lub cebuli. Odpowiadają one za ochronę przed wirusami i bakteriami.
Wpływ fitoskładników na nasz organizm
Wyróżniamy kilka grup fitoskładników, występujących w przyrodzie. Najważniejsze z nich przedstawione są poniżej.
Karotenoidy
Odpowiadają za czerwony, pomarańczowy oraz żółty barwnik w roślinach. Wśród karotenoidów wyróżniamy:
• beta-karoten;
• alfa-karoten;
• beta- kryptokdantynę;
• luteinę;
• likopen;
• zeksantynę.
Ze względu na swoją barwę, karotenoidy często wykorzystywane są do pielęgnacji skóry. Znane są ze swoich właściwości odmładzających, jednak często stosowane są także w kremach opalających, ponieważ ich część (głównie beta-karotenu) magazynowana jest w skórze i może odpowiadać za jej ciemniejszy odcień1.
Karotenoidy mają opinię korzystnie działających na skórę. Szacuje się, iż wspomagają one regenerację naskórka, warunkują wzrost nabłonka i przeciwdziałają jego złuszczaniu. W kosmetyce znalazły zastosowanie jako filtry, chroniące przed promieniami UV.
Chlorofil
Odpowiada za zielony kolor liści w roślinach i procesy fotosyntezy. W organizmie człowieka chlorofil pełni funkcję ochronną, co oznacza, że może wspomagać działanie układu immunologicznego. Szacuje się również, że niweluje nieświeży oddech i może mieć korzystny wpływ na kondycję skóry2.
Flawonoidy
Pełnią funkcję antyoksydacyjną, co oznacza, że usuwają toksyny z organizmu. Ich źródłem są owoce cytrusowe, zielone rośliny liściaste oraz rośliny strączkowe. Stanowią naturalny barwnik roślin i chronią je przed promieniowaniem UV. Badania wykazują, iż flawonoidy mogą wzmacniać naczynia krwionośne3. Flawonoidy działają także rozkurczowo oraz moczopędnie, przypisuje im się również właściwości, działające korzystnie na funkcjonowanie układu nerwowego. (Więcej o flawonoidach).
Fitosterole
Występują w roślinach bogatych w tłuszcz, takich jak pestki słonecznika, dyni czy ziarna sezamu. Dużą zawartością tych składników charakteryzuje się także olej z kiełków oraz olej sojowy z pierwszego tłoczenia. Badania epidemiologiczne wykazują, iż spożywanie fitosteroli może ochronić organizm przed rozwojem raka jelita grubego, prostaty oraz piersi5.
Inozytol
Największe jego ilości występują w orzechach, produktach pełnoziarnistych, owocach cytrusowych, roślinach strączkowych, kiełkach pszenicy, drożdżach. W organizmie człowieka inozytol wpływa na gospodarkę wapniową i równowagę między miedzią i cynkiem w mózgu. Szacuje się także iż zwiększa wrażliwość receptorów na serotoninę, ułatwiając zachodzenie procesów relaksacyjnych6. Inozytol pomaga również do powrotu do regularnych cykli miesiączkowych przy zespole policystycznych jajników.
Lignany
Wchodzą w skład polifenoli i należą do grupy fitoestrogenów. Występują najczęściej w zbożach oleistych, takich jak nasiona lnu, sezam. Gromadzą się także w składnikach błonnika nierozpuszczalnego, a więc w pewnej ilości znajdziemy je też w produktach pełnoziarnistych. Wśród właściwości lignanów wyróżnia się ich działanie regulujące gospodarkę hormonalną oraz właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe7.
Saponiny
Wykazują działanie moczopędne, wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe. Wspomagają wchłanianie składników odżywczych i stymulują wydzielanie soków żołądkowych. Nasilają trawienie tłuszczów8. Nie wszystkie saponiny są zdrowe dla człowieka, te o właściwościach zdrowotnych znajdziemy między innymi w:
• żeń-szeniu;
• oliwkach;
• soi
• aloesie;
• komosie ryżowej.
Terpeny
Terpeny to fitoskładniki, które znajdziemy między innymi w konopiach, czarnym pieprzu, lawendzie, mango czy w trawie cytrynowej. Szacuje się, że w konopiach siewnych występuje ponad 200 różnych terpenów, a każdy z nich ma inną strukturę chemiczną, co sprawia, że może w nieco inny sposób działać na organizm człowieka. (Więcej o terpenach).
Fitoskładniki a produkty konopne
Konopie znane są z tego, że zawierają mnóstwo różnych fitoskładników. Najpopularniejszym z nich jest oczywiście kannabidiol, jednak w wysokiej jakości produktach konopnych znajdziemy także spore ilości terpenów, flawonoidów i innych wymienionych powyżej substancji.
Jedne z bardziej cenionych produktów z konopi to produkty, które zawierają pełne spektrum kannabinoidów i fitoskładników, stanowiąc dobry sposób spożywania tych substancji. Spożywanie produktów wytworzonych z konopi, z pełnymi wartościami odżywczymi z rośliny, dobrze urozmaici naszą dietę.
Poszukując wysokiej jakości produktów z konopi, warto zwrócić uwagę na certyfikaty, określające:
• zawartość kannabinoidów;
• zawartość terpenów;
• ilość metali ciężkich.
Fitoskładniki to wyjątkowe związki, pochodzące z roślin. Większość z nich urozmaica nasze codzienne menu, dlatego warto wdrożyć je do diety. Produkty konopne full spectrum są sposobem na spożywanie wysokiej jakości fitoskładników.
Bibliografia
1. https://www.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/co-jesz/karotenoidy-wlasciwosci-i-zrodla-w-zywnosci-aa-orFW-H14P-9rDd.html
2.https://zdrowoodlotowo.pl/chlorofil-wlasciwosci-charakterystyka-zastosowanie
3. https://www.medonet.pl/zdrowie,flawonoidy—dobro-prosto-z-roslin,artykul,1733231.html
4. https://go4taste.pl/blog/bialko-konopne-wlasciwosci-zastosowanie-i-dawkowanie/
5. https://www.zwrotnikraka.pl/fitosterole-wlasciwosci-apoptoza/
6. Godala M., Szymańska A., Materek-Kuśmierkiewicz I., Szatko F. Spożycie napojów energetyzujących przez sportowców. Cz. II. Znajomość składu napojów energetyzujących. Probl Hig Epidemiol 2013, 94(2): 273-279;
7. https://dietetycy.org.pl/lignany/
8. https://pl.wikipedia.org/wiki/Saponiny
Facebook
Instagram
Dodaj komentarz