Ubrania z konopi. Moda na ekologiczną odzież z konopi

Aktualizacja: 22 czerwca, 2022

min. czytania

Nie każdy wie, że z konopi można wytworzyć coś więcej niż suplementy diety czy kosmetyki. Ich włókna mają szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu, między innymi w branży tekstylnej i modowej. Tkaniny konopne charakteryzuje ponadprzeciętna wytrzymałość zaś proces ich produkcji jest dużo bardziej ekologiczny niż w przypadku popularnej bawełny. Nic dziwnego, że branża modowa coraz bardziej interesuje się tym materiałem. 

Konopie mają bardzo długą historię używania jako włókno, były uprawiane od tysięcy lat na prawie każdym kontynencie. Ich włókna od dawna używano do wytwarzania płótna na odzież, lin, worków czy żagli. Istnieje nawet przypuszczenie, iż słowo płótno (ang. canvas) pochodzi od słowa cannabis ze względu na powszechne zastosowanie tego surowca na całym świecie. Jak podają źródła pisane, ubrania z konopi noszono już w starożytności, w nowożytnych czasach w związku z prohibicją konopie straciły popularność także w przemyśle, dzisiaj możemy obserwować ich wielki powrót na salony. Czy zasłużony?

Czym charakteryzuje się odzież z konopi?

Włókna konopne to jedne z najmocniejszych naturalnych włókien występujących w przyrodzie. Oprócz materiałów, produkuje się z nich także wytrzymałe liny, sznurki czy płótna żaglowe. Tkaniny powstałe z ich włókna wykazują dużą wytrzymałość na ścieranie, wilgoć i niekorzystne warunki atmosferyczne. Nic więc dziwnego, że tkanina została doceniona przez znanego amerykańskiego producenta odzieży Levi Straussa, który pierwszą parę swoich jeansów produkował właśnie z konopi. 

Ubrania z konopi mają podobne właściwości termiczne do lnianych: gdy jest gorąco – chłodzą, w zimne dni ogrzeją, dodatkowo chronią skórę przed promieniowaniem UV. Podobnie jak bawełna, materiał z konopi jest chłonny i oddychający, wyróżnia go natomiast fakt, iż jest bardziej odporny na zużycie oraz lepiej chroni przed zimnem, ze względu na doskonałe właściwości izolacyjne. Poza tym ubrania z konopi to doskonały wybór dla osób o wrażliwej skórze, ponieważ są antybakteryjne, antygrzybiczne, antystatyczne i antyalergiczne. Znakiem rozpoznawczym konopnych ubrań jest ich trwałość – nie niszczą się w praniu, są o wiele bardziej żywotne, zaś ich kolory praktycznie się nie spierają.

Tkaniny konopne są tak samo naturalne jak bawełna, jednak ich produkcja jest dużo bardziej zrównoważona, bowiem uprawa wymaga użycia mniejszej ilości wody i jest dużo bardziej wydajna. Materiały z konopnego włókna są w pełni organiczne i biodegradowalne. Na etapie produkcji tkanina też jest dużo mniej wymagająca, jeśli chodzi o użycie barwników i innych chemikaliów. 

Jak powstają ubrania konopne?

Jak podają źródła historyczne – wytwarzanie konopnego płótna, lin i sznurów było możliwe już kilka wieków temu. Prymitywne metody produkcji przędzy konopnej wciąż są możliwe i dostępne, jednakże na potrzeby masowej produkcji ten proces musiał zostać udoskonalony i przede wszystkim – zautomatyzowany.

Do produkcji odzieży konopnej producenci używają dość sztywnych, długich włókien pozyskanych z łodygi rośliny. Pierwszym etapem jest oddzielenie ich od kory, następnie włókna są rozczesywane, rozluźniane, układane równolegle i później splatane w celu wytworzenia ciągłej nici, z której powstaje przędza konopna. Specjalne maszyny tkackie wytwarzają tkaninę poprzez wzajemne przeplatanie nici. Oprócz mechanicznego sposobu produkcji przędzy istnieje także alternatywny proces, który jest szybszy i tańszy, jednakże wymaga on użycia sporej ilości chemikaliów. Dotyczy to szczególnie bardzo delikatnych wersji tkaniny konopnej przypominającej wiskozę czy jedwab.

Proces tkania na potrzeby przemysłowe wymaga użycia specjalnej linii produkcyjnej, oczywiście w warunkach rzemieślniczych też jest to możliwe, jednak prymitywne metody powstania tkaniny są bardzo czasochłonne, co powoduje, że materiał jest bardzo drogi. Większość ubrań z konopi powstających ze 100% tkaniny, jest zwykle sztywna i dość szorstka, szczególnie na początku. Z czasem, w miarę użytkowania tkanina zaczyna pracować i staje się miękka. Z kolei odzież konopna powstająca z dzianiny, na przykład takiej zawierającej konopie i bawełnę albo konopie i wiskozę, jest bardziej elastyczna i delikatniejsza. 

Jakie marki produkują odzież z konopi?

Na polskim rynku istnieje już co najmniej kilka marek, które produkują swoje ubrania z konopnych tkanin. Są to z reguły małe firmy młodych projektantów, które oferują stosunkowo drogie produkty, z reguły wytworzone w sposób „on demand” – szyte na zamówienie, czyli w systemie preorder. Wysoka cena takiego wyrobu jest związana nie tylko rzemieślniczym charakterem jego wytworzenia, ale wynika z faktu, iż konopne materiały są stosunkowo drogie, a ich dostępność w Europie ograniczona. Tego typu marki charakteryzują się niewielkimi kolekcjami rocznymi lub półrocznymi oraz wysoką jakością swoich wyrobów, co zwykle wynika z misji związanej z modą ekologiczną i trendem zrównoważonej produkcji. Na polskim rynku dostępne są między innymi marki: CannaWear, Dbam, Santa Maria, Hemp Empire oraz Hemp Souls. 

Liderem i prekursorem użycia konopnych tkanin wśród dużych producentów odzieży jest marka Levi Strauss. Pierwsze jeansy zaprojektowane przez właściciela firmy powstały z włókna konopnego – swego czasu były bardzo popularne w USA, szczególnie wśród farmerów czy zawodników w jeździe rodeo, którzy określali je jako niezniszczalne. Obecnie istnieje grupa producentów odzieży o globalnym zasięgu, którzy na stałe posiadają w swojej ofercie ubrania wykonane z konopnych materiałów lub mieszanek z konopi i innych tkanin, są to między innymi: Patagonia, Wrangler, Vans, Billabong, Levis, czy mniej znane Afends i Wrap London. Inne firmy podchodzą do tematu ostrożniej – raz na jakiś czas udostępniają pojedyncze modele konopne, na przykład: ASOS, COS, H&M czy Zara. 

W krajach bardziej rozwiniętych pod względem upraw i technologii produkcyjnych konopnych tkanin, na przykład w Australii, Kanadzie czy USA, istnieje spora ilość marek modowych, których kolekcje bazują głównie na konopnych materiałach, na przykład: Hemp Temple, Mara Hoffman, Jungmaven czy Tentree Clothing. Nawet światowi projektanci mody, tacy jak Alexander Wang czy Vivienne Westwood mają na swoim koncie projekty wykorzystujące konopne tkaniny. To pokazuje, że świat mody coraz bardziej interesuje się tym materiałem, jednak czy będzie on przyszłością branży modowej?

Ekologiczne korzyści produkcji odzieży konopnej

Ponieważ uprawa konopi nie jest wymagająca – roślina rośnie w każdych warunkach, nie jest konieczne użycie herbicydów czy pestycydów oraz dużych ilości wody – jest to doskonały surowiec do produkcji materiałów i z pewnością jeden z najbardziej ekologicznych. Do wyprodukowania 1kg bawełny, co odpowiada 1 parze jeansów, potrzeba nawet 20 000 litrów wody. Z kolei taką samą ilość materiału konopnego można wyprodukować przy użyciu zaledwie 300-500 litrów wody. Już na tym polu widać ogromną przewagę konopi. Dodatkowo okres ich wzrostu do momentu pozyskania długich włókien, z których powstają tkaniny, to zaledwie 3-4 miesiące, czyli o połowę krócej niż w przypadku bawełny. Uprawa konopi jest też o wiele bardziej wydajna – dostarcza więcej włókna. By wyprodukować 1 tonę tkaniny potrzeba o połowę mniejszej uprawy konopi, w porównaniu do bawełny. W kontekście porównaniu obu tkanin jest jeszcze jeden aspekt, w którym konopie wygrywają, chodzi o użycie pestycydów. Globalna uprawa bawełny konsumuje duże ilości tych chemikaliów, mówi się, że nawet 10-16% światowej produkcji pestycydów zużywa się na uprawę bawełny. Konopie wymagają ich minimalnych ilości lub wcale, bowiem mają naturalne mechanizmy obrony przed szkodnikami i ich uprawa jest bardziej stabilna.

Konopie to jedna z najbardziej zrównoważonych upraw na świecie. Rośliny nie tylko są mało wymagające, mają też właściwości remineralizujące glebę, a nawet ujemny ślad węglowy – podczas swojego okresu wegetacyjnego pochłaniają więcej CO2 niż same wyprodukują. Na etapie wytwarzania tkaniny także nie wymagają użycia wielu chemikaliów czy barwników (są bardzo chłonne, więc farbuje się je krócej). Ubrania konopne są biodegradowalne, nietoksyczne, neutralne dla środowiska – ich utylizacja go nie zanieczyszcza. To bez wątpienia jedna z najbardziej ekologicznych tkanin, której całościowy ślad ekologiczny (overall ecological footprint) jest dużo niższy, niż bawełny czy innych materiałów. 

Zobacz także:

Uprawa konopi siewnych (włóknistych)

Tajemnice konopi siewnych

10 rzeczy, których nie wiedziałeś o konopiach