CBD i THC w Szwecji

Aktualizacja: 25 listopada, 2024

min. czytania

Sytuacja branży konopnej (CBD i THC) w Szwecji jest przykładem na to, że nawet we wspólnotowej Europie są kraje, które wykazują bardzo indywidualne podejście do konopi. Obecni potomkowie Wikingów, wielkich zwolenników konopi, zmienili podejście do roślin na zaskakująco restrykcyjne. Prawo nie zabrania wprost produktów konopnych, ale ich produkcja i sprzedaż są ograniczone prawem i mocno kontrolowane. Najlepiej pokazuje to stosunek, jaki władze Szwecji mają wobec THC w produktach spożywczych. Co grozi za posiadanie marihuany oraz jak wygląda sytuacja pacjentów leczących się medycznymi konopiami? Więcej informacji w dalszej części artykułu.

Rynek konopny w Szwecji

Rynek szwedzki jest jednym z najtrudniejszych rynków konopnych w Unii Europejskiej – ze względu na surowe regulacje prawne. Szwedzkie władze nie są zbyt przychylne konopiom. Podobnie z resztą społeczeństwo. Ilość deklarowanego spożycia marihuany przez obywateli tego kraju w badaniach „Vanor och Konsekvenser” z 2013 i 2017 roku wyniosła jedynie 4%, kiedy w innych europejskich krajach sięga ono 9-10%. Jest to dość zaskakujące, biorąc pod uwagę, że konopie zajmują ważne miejsce w historii Szwecji. Kroniki historyczne i przekazy słowne sugerują, że konopie były szeroko stosowane w całej Skandynawii przez Wikingów i wykorzystywane jako cenny surowiec do leczenia, jako pożywienie oraz do produkcji tekstyliów. 

Obecnie konopne uprawy są dozwolone w ramach specjalnych licencji, o ile rolnik lub przedsiębiorca spełni wymogi prawne. Warunkiem jest wybór odmiany zawierającej mniej niż 0,2% THC. Kłopot pojawia się w przypadku jakiegokolwiek przetwarzania pozyskanego surowca, jakim jest susz konopny. Ze względu na surowe przepisy nie wolno przetwarzać konopi na olejki na terytorium Szwecji. Zgodnie ze szwedzkim prawem, zatwierdzone przez UE odmiany konopi przemysłowych powinny być zwolnione z przepisów dotyczących kontroli narkotyków. Mimo to CBD pochodzące z konopi przemysłowych podlega bardzo surowym zasadom. Wszystko przez to, że THC jest uznane za substancję nielegalną i nawet niewielkie jej ilości nie są tolerowane. Zatem uprawa konopi włóknistych nie jest nielegalna, ale produkcja oleju CBD już tak. Jedyną możliwością produkcji ekstraktów jest posiadanie oficjalnej licencji wydawanej przez rząd dla podmiotów nastawionych na rynek medyczny. Dotyczy to wyłącznie produkcji oleju CBD, który nie zawiera żadnych ilości THC, tak zwanego broad spectrum.W praktyce nie wiadomo, ile na szwedzkim rynku jest podmiotów, które takie licencje otrzymały. 

Prawo dotyczące CBD zostało zaostrzone w 2019 roku, przed tym faktem rynek produktów konopnych z kannabidiolem cieszył się sporym zainteresowaniem. Można było bez problemu zakupić olejki, żelki, kosmetyki czy maści CBD. Obecnie jest to bardzo utrudnione. W Szwecji istnieje niewiele firm oferujących produkty z kannabidiolem. Rygorystyczne prawo dotyczy także konopi indyjskich, które są w pełni zdelegalizowane, a nawet konopi medycznych. Stanowisko szwedzkiego rządu wobec konopi jest wyraźnie bardziej niechętne niż w przypadku wielu innych krajów europejskich, które dopuszczają zawartość THC w śladowych ilościach. Obecnie nadal istnieją spore niejasności co do legalności produktów CBD zakupionych w innych krajach UE, a następnie sprowadzonych do Szwecji. Ustanowiona prawem unijnym europejska swoboda przepływu towarów sugerowałaby, że te produkty CBD byłyby dozwolone. Niestety – jeśli takie produkty zawierają jakiekolwiek THC, są zabronione. 

Czy CBD jest legalne w Szwecji

Jeszcze parę lat temu rynek CBD w tym kraju był w rozkwicie. W marketach czy sklepach ze zdrową żywnością można było nabyć przeróżne produkty, od żywności z dodatkiem CBD, napojów, olejków po kosmetyki i lecznicze maści. Zmieniło się to po 18 czerwca 2019, kiedy to szwedzki Sąd Najwyższy orzekł, że olej CBD, który zawiera również THC, choć w bardzo niewielkiej ilości, jest uważany za narkotyk. Nawet jeśli stężenie tetrahydrokannabinolu nie przekracza 0,2% wciąż jest to narkotyk. Każdy olej CBD, czy inny produkt zawierający śladowe ilości tej substancji, automatycznie stał się nielegalny. Oprócz tego firma produkująca oraz osoba posiadająca produkt CBD zawierający nawet śladową ilość THC, może zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej. 

Ta decyzja odbiła się szerokim echem w konopnej branży i doprowadziła do zamknięciu wielu małych i dużych firm. Jednym z paradoksów szwedzkiego para stały się przepisy zwalniające konopie przemysłowe z klasyfikacji ich jako narkotyki. Zgodnie z orzeczeniem z 2019 zwolnienie to nie ma zastosowania, skoro roślina konopi przemysłowych sama w sobie zawiera śladowe ilości THC, podobnie jak duża część produktów z niej powstająca. Orzeczenie sądu najwyższego nie skreśla zupełnie CBD. Orzeka, że produkty konopne bezwzględnie wolne od THC są legalne, aczkolwiek są wtedy klasyfikowane jako lek. Zatem w zależności od zawartości tetrahydrokanabinolu, olejek CBD może być klasyfikowany jako narkotyk albo lek. 

Szwedzka Agencja Leków, która nadzoruje przestrzeganie przepisów dotyczących wprowadzania leków z CBD, zdecydowała, że przed udostępnieniem ich do sprzedaży firmy muszą otrzymać stosowną licencję. Obejmuje ona kosztowną serię testów produktów, a także opłatę samej licencji. Dopiero olejki spełniające wszystkie wymogi, ocenione pozytywnie jako leki, mogą być sprzedawane w aptekach lub innych punktach. Obecnie nie jest możliwa dystrybucja ani sprzedaż olejków CBD bez zezwolenia dla firmy i zatwierdzenia produktu. Oprócz tego, jedynymi produktami, które można legalnie wprowadzać do obrotu, są olejki broad spectrum albo izolaty CBD. Podobnie produkty spożywcze czy napoje zawierające kannabidiol. Branża detaliczna CBD w Szwecji jest ściśle kontrolowana. Certyfikowani sprzedawcy muszą regularnie oddawać produkty do testów i spełniać surowe szwedzkie normy. Produkty konopne z kannabidiolem wciąż można nabyć w Szwecji, jednak w przypadku certyfikowanych sprzedawców, ich cena poszła znacznie w górę. W przypadku wszystkich innych firm oferujących CBD należy mieć na uwadze, że jeśli produkt w ogóle zawiera jakąkolwiek zawartość THC, nie jest legalny.

Czy THC jest legalne w Szwecji

W kraju, gdzie sprzedaż CBD jest znacznie ograniczona prawem, podejście do THC jest tym bardziej konserwatywne. Szwecja zdecydowanie zabrania stosowania marihuany i THC, niezależnie od tego, czy jest to użytek na potrzeby własne, produkcja, sprzedaż, a nawet sama konsumpcja. W przeciwieństwie do wielu krajów, które klasyfikują konopie jako narkotyki klasy B, szwedzki rząd traktuje je na równi heroiną czy amfetaminą. Kraj stosuje podejście „zero tolerancji” dla używania narkotyków, zatem kary za ich posiadanie są dość surowe. W przypadku mniejszych ilości marihuany można otrzymać karę pozbawienia wolności do dziesięciu lat.  Prawo przewiduje cztery różne skale kar. Na przykład drobne przestępstwo narkotykowe to jedynie kara grzywny lub pozbawienia wolności do sześciu miesięcy. W przypadku ciężkiego przestępstwa narkotykowego, jak uprawa i handel, osobie grozi wyrok pozbawienia wolności od dwóch do dziesięciu lat. Maksymalny wymiar kary pozbawienia wolności dotyczy również każdego, kto przekazuje jedynie narkotyki innej osobie. 

Badania opinii społecznej wobec marihuany pokazują, że większość obywateli jest zadowolona z obecnego stanowiska ich rządu w sprawie legalizacji marihuany do użytku rekreacyjnego. Ponadto 80% ludzi w kraju nie chce, aby narkotyk w ogóle został zalegalizowany. Obecne restrykcyjne prawodawstwo skomplikowało sytuację wielu pacjentów medycznej marihuany. Z drugiej strony przepisy dotyczące uprawy konopi indyjskich nie są tak surowe, jak w przypadku posiadania marihuany. Zwykle kwalifikuje się ją jako drobne przestępstwo lub wykroczenie, za które grozi grzywna, szczególnie jeśli jest to uprawa na cele lecznicze.

Leczenie medyczną marihuaną w Szwecji

Szwecja jest jednym z nielicznych krajów wspólnotowych, który nie zezwala na medyczne produkty z konopi indyjskich oraz THC. Władze zdecydowały się wprowadzić możliwość leczenia medyczną marihuaną w 2012 r. w niektórych przypadkach — ale tylko pod określonymi warunkami. Obecnie tylko jeden produkt został dopuszczony w ramach krajowego programu, doustny spray z THC i CBD o nazwie Sativex. Szwedzka Agencja Produktów Medycznych zatwierdziła go jako preparat do leczenia pacjentów chorych na stwardnienie rozsiane. Produkt dostępny jest jako lek na receptę, może być przepisywany przez lekarzy specjalizujących się w leczeniu tej choroby, na przykład neurologów. Uzyskanie pozwolenia na leczenie wymaga dodatkowej zgody od Agencji Produktów Medycznych, a wniosek o nią lekarz wysyła w imieniu pacjenta. Dopiero po pozytywnym rozpatrzeniu danego przypadku i otrzymaniu zgody, pacjent może otrzymać od lekarza receptę. Sytuacja pacjentów medycznej marihuany w Szwecji nie jest łatwa. Wciąż nie mają oni do dyspozycji surowców medycznych w postaci suszu ani wyciągów z THC, które są powszechne w innych krajach. Zakres jednostek chorobowych, które ustawowo mogą liczyć na lek z konopi jest też bardzo wąski w porównaniu do europejskich sąsiadów. 

Aktualizacja przepisów dotyczących CBD

Rygorystyczne przepisy dotyczące wprowadzania do obrotu olejków CBD spowodowały powstanie dużej szarej strefy producentów, którzy sprzedają je oznakowane jako „nie do spożycia”. W rzeczywistości są to zwykłe ekstrakty CBD z konopi włóknistych powstałe drogami nie licencjonowanymi, a więc niezgodnymi ze szwedzkim prawem. Producenci bez licencji i rejestracji novel food sprzedają więc olejki jako aromaty lub produkty kolekcjonerskie, nie przeznaczone do spożycia, które konsumenci i tak stosują.
W dniu 29 marca 2022 r. władze chcąc położyć kres tej praktyce, wprowadziły zmiany prawne zmuszające producentów takich olejów do dodawania środka denaturującego do swoich produktów. Wprowadzono to, aby zapobiec przyjmowaniu tych produktów doustnie przez społeczeństwo.

Streszczenie – CBD i THC w Szwecji

Szwecja to kraj o długiej historii, jeśli chodzi o wykorzystanie rośliny konopi. Praprzodkowie obecnych Szwedów – Wikingowie, znali i lubili konopie. Wykorzystywali je do wyrobu przedmiotów, w kuchni i do leczenia. Ich potomkowie nie są już tak przychylni powszechnemu wykorzystaniu konopi w różnych sferach życia, szczególnie legalizacji rekreacyjnego użycia. 

Odzwierciedla to restrykcyjny wobec branży konopnej system regulacji prawnych, z którym z resztą obywatele się zgadzają. Do 2019 branża konopna doskonale się rozwijała. Na rynku istniało wielu mniejszych i większych producentów ekstraktów i produktów, a rolnicy uprawiali konopie na cele przemysłowe. Po głośnym orzeczeniu Sądu Najwyższego, który wprowadził zasadę „zero tolerancji” dla THC w jakichkolwiek produktach – wszystko się zmieniło. Przede wszystkim legalny dotąd olej CBD full spectrum, zawierający do 0,2% THC nagle stał się narkotykiem i został uznany za nielegalny. Jedynym akceptowalnym przez prawo wyrobem z CBD jest produkt wolny od tetrahydrokannabinolu jak olej broad spectrum lub izolat z przeznaczeniem medycznym. 

Obecnie wprowadzanie do obrotu możliwe jest wyłącznie w przypadku produktów CBD bez THC, przeznaczonych na potrzeby medyczne. Szwedzka Agencja Leków, która nadzoruje przestrzeganie przepisów dotyczących wprowadzania preparatów medycznych z CBD, zdecydowała o licencjonowaniu firm. Podmiot, który chce przetwarzać i sprzedawać ekstrakty z kannabidiolem musi spełnić rygorystyczne wymogi. Produkt zaś trzeba regularnie testować celem otrzymania pozytywnej opinii Agencji, a ta jest niezbędna do sprzedaży i dystrybucji leku. 

Rząd ma także dość konserwatywne podejście do stosowania czy posiadania marihuany. Jest to zabronione prawem i karalne. Nawet bycie pod wpływem THC może wiązać się z konsekwencjami prawnymi. Rygorystyczne podejście do konopi indyjskich nie ułatwia sytuacji pacjentów medycznej marihuany. Obecnie Szwedzka Agencja Produktów Medycznych dopuściła tylko jeden produkt w ramach krajowego programu leczenia medyczną marihuaną. Preparat medyczny Sativex jest dostępny wyłącznie na receptę dla pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. 

Zobacz także

• Prawo konopne w Finlandii – CBD i THC
• Twoja prywatna hodowla konopi w Polsce
• Tolerancja na CBD – jak to wygląda?