Zgaga i refluks - przyczyny, objawy, suplementacja, dieta, leczenie

Aktualizacja: 9 grudnia, 2024

min. czytania

Zgaga to nieprzyjemne pieczenie w przełyku, które najczęściej jest objawem choroby refluksowej przełyku. Choć zgaga bywa traktowana jako jedynie doraźny dyskomfort, dla wielu osób stanowi przewlekły problem. Wpływa negatywnie na codzienne funkcjonowanie i ogólne samopoczucie. Warto wiedzieć, że zgaga nie jest samodzielną chorobą, lecz symptomem refluksu, polegającego na cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są domowe sposoby na złagodzenie zgagi, a także jak radzić sobie z nią w ciąży. Dowiesz się jakie kroki podjąć, aby zapobiegać przewlekłemu refluksowi. Czytając ten artykuł, poznasz praktyczne porady, które pomogą w lepszym zrozumieniu tego, co wywołuje zgagę, i jak skutecznie ją łagodzić.

Czym jest zgaga i jakie są jej główne przyczyny?

Zgaga to uczucie palenia i pieczenia w przełyku. Często jest wynikiem cofania się treści żołądkowej do przełyku. Główną przyczyną tego nieprzyjemnego stanu jest zaburzenie funkcji dolnego zwieracza przełyku. Umożliwia to przedostanie się kwasu solnego z żołądka do przełyku. Czynniki takie jak nadużywanie alkoholu, niektóre pokarmy (zwłaszcza tłuste, ciężkostrawne lub ostre), palenie tytoniu, a także niektóre leki mogą znacząco zwiększać ryzyko wystąpienia zgagi. Jest to również typowy objaw choroby refluksowej przełyku, stanu, który może wymagać specjalistycznej interwencji medycznej, jeśli domowe sposoby nie przynoszą ulgi.

Zgaga – przyczyny i związek z układem pokarmowym

Zgaga to objaw chorobowy, który może być sygnałem zaburzeń w układzie pokarmowym, takich jak choroba refluksowa przełyku lub przepuklina rozworu przełykowego. Często wynika z cofania się treści pokarmowej i kwasu solnego z żołądka do przełyku. Prowadzi to do uczucia pieczenia za mostkiem i w gardle. Czynniki takie jak nieodpowiednia dieta, nadwaga, a także niektóre nawyki, jak palenie tytoniu, mogą zwiększać ryzyko występowania zgagi. Ponadto pozycja leżąca bezpośrednio po spożyciu posiłku może nasilać objawy, ponieważ ułatwia cofanie się treści pokarmowej.

Warto również zwrócić uwagę na związek między zgagą a przepukliną rozworu przełykowego. Jest to stan, w którym część żołądka przesuwa się do klatki piersiowej przez otwór w przeponie. Zjawisko to może dodatkowo przyczyniać się do występowania refluksu. Dzieje się tak, ponieważ zmienia się naturalne położenie żołądka i może osłabiać funkcję dolnego zwieracza przełyku. Refluks, któremu towarzyszy zgaga  może również występować przy przepuklinie rozworu przełykowego przepony. Może być to mylone z objawami choroby niedokrwiennej serca. Dlatego też, przy częstym występowaniu zgagi, szczególnie jeśli towarzyszą jej inne niepokojące objawy jak odbijanie, uczucie pełności czy wymioty, zaleca się konsultację z lekarzem. Ma to na celu  postawienie dokładnej diagnozy i wykluczenie poważniejszych stanów zdrowia.

Domowe sposoby na zgagę: skuteczne metody łagodzenia objawów

Łagodzenie objawów zgagi możliwe jest dzięki zastosowaniu prostych, ale skutecznych domowych metod. Regularne spożywanie posiłków w mniejszych porcjach i unikanie leżenia bezpośrednio po jedzeniu może znacząco zmniejszyć ryzyko cofania się treści żołądkowej do przełyku. Ważne jest, aby unikać produktów, które mogą nasilać objawy zgagi, takich jak tłuste potrawy, kawa, czekolada oraz ostre przyprawy. Zaleca się również, aby osoby cierpiące na zgagę unikały palenia tytoniu oraz nadmiernego spożycia alkoholu. Czynniki te mogą osłabiać dolny zwieracz przełyku, co jest bezpośrednią przyczyną zgagi. Warto pamiętać, że sporadyczna zgaga może wystąpić u każdego i jest to związane z tzw. refluksem fizjologicznym. Pojawia się on od czasu do czasu, zwykle po zbyt obfitych posiłkach lub po spożyciu ciężkostrawnych produktów. Jeśli jednak zgaga pojawia się częściej niż dwa razy w tygodniu, może to świadczyć o refluksie patologicznym. W takiej sytuacji warto skonsultować się z lekarzem, aby zapobiec poważniejszym powikłaniom.

Wśród domowych sposobów na zgagę warto również wspomnieć o ziołowych herbatkach, takich jak rumianek, który może przynieść ulgę w łagodzeniu objawów. Jednakże, w przypadku zgagi w ciąży, należy zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem jakichkolwiek ziół. Dodatkowo poduszka ortopedyczna, podnosząca górną część ciała podczas snu, może zapobiegać cofaniu się kwasu solnego z żołądka, co jest częstą przyczyną nocnych objawów zgagi. Pamiętaj, że w przypadku nasilających się objawów lub gdy zgaga może być objawem poważniejszych stanów, takich jak choroba refluksowa przełyku, szybkie zgłoszenie się do lekarza jest kluczowe dla właściwej diagnozy i leczenia.

Zgaga w ciąży: jak bezpiecznie łagodzić dyskomfort?

Zgaga to uczucie pieczenia, które często dotyka kobiety w ciąży, zwłaszcza w późniejszym etapie ciąży. Dzieje się tak głównie z powodu zmian hormonalnych i fizycznej presji rosnącej macicy na żołądek.  Domowe sposoby na zgagę, takie jak jedzenie mniejszych, ale częstszych posiłków oraz unikanie pokarmów, które mogą wywoływać zgagę, np. tłustych, smażonych czy bardzo przyprawionych potraw, może pomóc w łagodzeniu jej objawów. Ważne jest również, aby kobiety w ciąży unikały leżenia bezpośrednio po posiłku. Jeśli to możliwe warto też spróbować spać z nieco uniesioną głową. Refluks żołądkowo-przełykowy, będący jedną z głównych przyczyn powstawania zgagi, może być skutecznie łagodzony przez te proste zmiany w stylu życia. W przypadku, gdy objawy zgagi pojawiają się zbyt często lub są szczególnie uciążliwe, zaleca się konsultację z lekarzem. Może on zaproponować odpowiednie leczenie zgagi dostosowane do potrzeb kobiety ciężarnej, zapewniając bezpieczeństwo zarówno dla niej, jak i dla dziecka.

Choroba refluksowa przełyku: objawy, leczenie i profilaktyka

Choroba refluksowa przełyku (GERD) to przewlekłe schorzenie, które powstaje w wyniku regularnego cofania się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Prowadzi to do podrażnienia jego błony śluzowej. Najczęstszym objawem GERD jest zgaga, czyli uczucie pieczenia za mostkiem, które nasila się po jedzeniu, w czasie leżenia lub schylania się. Inne objawy to kwaśny posmak w ustach, odbijanie się treścią żołądkową, ból gardła, chrypka czy trudności w połykaniu. W niektórych przypadkach, choroba refluksowa może również prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak owrzodzenia przełyku, zwężenie przełyku czy rozwój przełyku Barretta, stanu przedrakowego.

Choroba refluksowa objawia się nie tylko zgagą, ale również szeregiem innych dolegliwości. Często występują przewlekły kaszel, chrypka, uczucie ściskania lub „guli” w gardle oraz ból podczas przełykania. U niektórych osób dochodzi do cofania się treści żołądkowej do jamy ustnej, co powoduje kwaśny posmak i odbijanie. Inne symptomy to przewlekłe zapalenie gardła, nadmierne ślinienie oraz ból w klatce piersiowej, który może być mylony z problemami sercowymi.

Leczenie choroby refluksowej przełyku często wymaga kompleksowego podejścia, w tym zmian w diecie i stylu życia. Unikanie pokarmów, które nasilają objawy, takich jak czekolada, mięta, tłuste potrawy oraz kawa, jest kluczowe. W niektórych przypadkach konieczne może być stosowanie leków zmniejszających produkcję kwasu żołądkowego lub leków prokinetycznych, które pomagają w opróżnianiu żołądka. Profilaktyka choroby refluksowej przełyku obejmuje utrzymanie zdrowej masy ciała, unikanie palenia tytoniu i alkoholu oraz unikanie leżenia bezpośrednio po posiłku. W skrajnych przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi ulgi, możliwa jest interwencja chirurgiczna, mająca na celu wzmocnienie dolnego zwieracza przełyku i zapobieganie dalszemu cofaniu się treści z żołądka do przełyku.

Jakie są najczęstsze objawy refluksu i kiedy udać się do lekarza?

Najczęstsze objawy refluksu to przede wszystkim zgaga, czyli pieczenie w okolicy mostka, które często pojawia się po posiłkach lub w nocy. Występuje również kwaśny posmak w ustach, odbijanie się treści żołądkowej, a także ból lub dyskomfort w górnej części brzucha. Dodatkowo refluks może powodować przewlekły kaszel, chrypkę oraz uczucie guli w gardle. W niektórych przypadkach może wystąpić ból w klatce piersiowej, który niekiedy bywa mylony z problemami sercowymi.

Do lekarza warto udać się, jeśli objawy refluksu pojawiają się regularnie, szczególnie jeśli występują kilka razy w tygodniu, nasilają się, albo nie reagują na domowe sposoby leczenia. Wizyta jest również konieczna, jeśli objawom towarzyszy trudność w połykaniu, niezamierzona utrata masy ciała, krwawienia lub przewlekły kaszel, gdyż mogą to być oznaki poważniejszych problemów zdrowotnych.

Badania nad zgagą i refluksem 

Wzrost liczby pacjentów z refluksem żołądkowo-przełykowym skłonił naukowców do intensyfikacji badań nad tym schorzeniem, analizując mechanizmy chorobowe, jak i czynniki ryzyka, które mogą wpływać na rozwój refluksu. Naukowcy zwracają uwagę na wpływ diety, otyłości oraz stylu życia na nasilenie objawów. Poznaj kilka cennych porad, które mogą pomóc w neutralizacji objawów refluksu:

1. Z diety osób cierpiących na refluks żołądkowo-przełykowy należy wyeliminować napoje gazowane, które poprzez rozprężenie w żołądku mogą nasilać objawy choroby. Do produktów nasilających refluks zalicza się także kwaśne soki, czekoladę oraz wyroby czekoladowe, tłuszcze, ostre przyprawy oraz alkohol. Należy unikać wyrobów miętowych, które znacząco potęgują objawy refluksu. Dodatkowo niewskazane są wypieki zawierające proszek do pieczenia, esencjonalne wywary, sosy z dodatkiem glutaminianu sodu oraz kostki bulionowe, które mogą przyczyniać się do zaostrzenia dolegliwości [1]. 
2. W diecie osób z refluksem żołądkowo-przełykowym zaleca się zwiększyć ilość białka do 1,2 g/kg masy ciała. Białka, takie jak twaróg, jaja, drób i ryby, mają zdolność wiązania nadmiaru kwasu solnego, co może przyczynić się do zmniejszenia liczby epizodów refluksu oraz złagodzenia jego objawów. Dodatkowo białko pełnowartościowe działa osłonowo na błonę śluzową przełyku, co jest istotne w kontekście ochrony przed podrażnieniami [2]. 
3. Produktami, które mogą łagodzić objawy refluksu, są mleko oraz woda. Zawartość wapnia w tych napojach przyczynia się do neutralizacji kwaśnej treści w przełyku oraz jej oczyszczania. Dlatego korzystne jest łączenie mleka z herbatą, kawą oraz sokami owocowymi i warzywnymi. Należy jednak unikać nadmiernego spożycia mleka, które nie powinno przekraczać około 0,7-1 litra dziennie. Picie wody leczniczej o wysokiej zawartości soli wapnia może również przynieść korzyści, ponieważ jej alkaliczne pH neutralizuje kwaśną treść żołądkową znajdującą się w przełyku [1]. 
4. W zarządzaniu refluksem żołądkowo-przełykowym istotne jest unikanie noszenia obcisłej bielizny i odzieży. Ucisk może prowadzić do zwiększenia ciśnienia śródbrzusznego, co nasila objawy refluksu, podobnie jak otyłość brzuszna. Należy unikać wykonywania skłonów oraz intensywnych ćwiczeń po posiłkach, aby zminimalizować ryzyko zaostrzenia dolegliwości. Podniesienie górnej części ciała podczas snu może pomóc w sprawniejszym oczyszczaniu przełyku z treści żołądkowej. Istotne jest całkowite zaprzestanie palenia papierosów oraz normalizacja masy ciała. Jest to ważne zwłaszcza w przypadku osób z nadwagą lub otyłością i jest niezbędne dla poprawy samopoczucia [3]. 

Olej konopny jako naturalne wsparcie w łagodzeniu objawów zgagi i refluksu

Kannabinoidy, związki zawarte w kwiatostanach konopi mają szerokie działanie na ludzki organizm i mogą być pomocne w łagodzeniu objawów zgagi i refluksu. Olej konopny bogaty w CBD i inne kannabinoidy może wpływać korzystnie na żołądek poprzez receptory kannabinoidowe. Ludzkie ciało posiada układ endokannabinoidowy, którego częścią są wspomniane receptory: CB1 i CB2. W ściankach żołądka znajdują się przede wszystkim receptory CB1, które mogą być regulowane przez CBD zawarte w oleju konopnym. Poprzez wiązanie się z CB1 kannabidiol (CBD) ma wpływ na uwalnianie soków trawiennych, których nadprodukcja jest częsta w przypadku zgagi i refluksowi. W zależności od dawki olej konopnym może zahamować produkcję kwasów żołądkowych i w ten sposób zmniejszyć przykre dolegliwości zgagi. Badania w modelu zwierzęcym wykazały również, że CBD może poprawić przepływ krwi w ścianie żołądka oraz przyczynić się do regeneracji uszkodzonej nadmierną kwasowością ściany żołądka. Aktywacja receptorów CB1 może też regulować motorykę przewodu pokarmowego, w tym napięcie mięśnia zwieracza żołądka – którego niedomykanie się odpowiada za pieczenie przełyku podczas zgagi. Regulacja napięcia tego mięśnia i jego domykanie może zmniejszyć dolegliwości refluksu. Kannabinoidy zawarte w oleju konopnym wykazują też działanie przeciwbólowe, co będzie zmniejszać dyskomfort i poprawiać samopoczucie osoby ciepiącej na zgagę i refluks. [4,5]

FAQ

Jakie domowe sposoby na zgagę są najskuteczniejsze?

Skuteczne domowe sposoby na zgagę obejmują unikanie pokarmów, które mogą wywoływać objawy. Zaliczają się do nich tłuste, smażone potrawy, kawa, alkohol i pikantne jedzenie. Ważne jest również, aby nie kłaść się bezpośrednio po posiłku i utrzymywać głowę w wyższej pozycji podczas snu. Spożywanie mniejszych, ale częstszych posiłków może pomóc w zmniejszeniu ryzyka cofania się treści żołądkowej do przełyku.

Czy istnieją bezpieczne metody leczenia zgagi w ciąży?

Zgaga w ciąży jest częstym zjawiskiem, a bezpieczne metody jej leczenia to przede wszystkim zmiany w diecie i stylu życia. Kobiety w ciąży powinny unikać pokarmów wywołujących zgagę. Warto też spożywać mniejsze posiłki, unikać picia dużych ilości płynów podczas jedzenia oraz unikać leżenia po posiłkach. Ważne jest również, aby porozmawiać z lekarzem przed zastosowaniem jakichkolwiek leków na zgagę.

Czym jest zgaga i jakie są jej główne przyczyny?

Zgaga to objaw chorobowy, który charakteryzuje się paleniem w przełyku i za mostkiem. Często wynika z cofania się kwasu solnego z żołądka do przełyku. Główne przyczyny zgagi to nieprawidłowa dieta, nadwaga, palenie tytoniu, ciąża oraz niektóre leki. Zgaga może być również objawem choroby refluksowej przełyku.

Jakie są objawy choroby refluksowej przełyku?

Objawy choroby refluksowej przełyku mogą obejmować przewlekłą zgagę, pieczenie w klatce piersiowej czy cofanie się treści żołądkowej do gardła. Inne objawy to trudności w połykaniu, przewlekły kaszel oraz zmiany w głosie. W przypadku wystąpienia tych objawów, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu postawienia diagnozy i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

Jak zapobiegać zgadze?

Zapobieganie zgadze wymaga przede wszystkim zmian w diecie i stylu życia. Zaleca się unikanie pokarmów i napojów, które mogą wywoływać zgagę, takich jak tłuste potrawy, kawa, alkohol i pikantne jedzenie. Ważne jest również, aby nie przejadać się, unikać palenia tytoniu i ograniczać spożycie alkoholu. Regularna aktywność fizyczna i utrzymanie zdrowej masy ciała mogą również pomóc w zapobieganiu zgadze.

Zobacz także

• Choroba wrzodowa jelit – przyczyny, objawy, suplementacja, dieta, leczenie
• Zespół jelita drażliwego – przyczyny, objawy, suplementacja, dieta, leczenie

Bibliografia

1. Newberry C, Lynch K. The role of diet in the development and management of gastroesophageal reflux disease: why we feel the burn. J Thorac Dis. 2019 Aug;11(Suppl 12):S1594-S1601.
2. Zhang M, Hou ZK, Huang ZB, Chen XL, Liu FB. Dietary and Lifestyle Factors Related to Gastroesophageal Reflux Disease: A Systematic Review. Ther Clin Risk Manag. 2021 Apr 15;17:305-323.
3. Eusebi LH, Ratnakumaran R, Yuan Y, Solaymani-Dodaran M, Bazzoli F, Ford AC. Global prevalence of, and risk factors for, gastro-oesophageal reflux symptoms: a meta-analysis. Gut. 2018 Mar;67(3):430-440. 
4. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1995764516300712 
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27261847/