Krem z filtrem SPF – jaki stopień ochrony wybrać?

min. czytania

Promieniowanie UV jest obecne przez cały rok i ma bezpośredni wpływ na zdrowie oraz wygląd skóry. Właśnie dlatego tak ważne jest stosowanie kremu z SPF, który chroni przed poparzeniami, przebarwieniami i przedwczesnym starzeniem się skóry. Z tego artykułu dowiesz się, co oznacza SPF, jaki stopień ochrony wybrać i jak prawidłowo stosować krem z filtrem, aby zapewnić pełną ochronę.

Co to jest SPF?

SPF to skrót od Sun Protection Factor i oznacza stopień ochrony przeciwsłonecznej przed promieniowaniem UVB – odpowiedzialnym za poparzenia słoneczne. Wartość SPF wskazuje, ile razy dłużej skóra po nałożeniu kremu z filtrem pozostaje chroniona w porównaniu do braku ochrony.

Przykładowo krem SPF 30 zapewnia ochronę około trzydziestokrotnie dłuższą niż skóra nieposmarowana filtrem. Trzeba jednak pamiętać, że żaden krem przeciwsłoneczny nie blokuje promieniowania w 100% – nawet wysoki SPF 50 przepuszcza niewielką jego część.

Oznaczenie SPF ułatwia wybór kosmetyków ochronnych i pozwala świadomie dopasować stopień ochrony do warunków ekspozycji na słońce.

Jaki stopień ochrony przeciwsłonecznej wybrać – SPF 10, 30 czy SPF 50?

Wybór odpowiedniego stopnia ochrony zależy od typu skóry, intensywności promieniowania oraz czasu spędzanego na słońcu.

• SPF 10–15 – niski poziom ochrony, odpowiedni przy krótkiej ekspozycji w warunkach średniego nasłonecznienia.
• SPF 30 – średni stopień ochrony, polecany do stosowania przy dłuższej aktywności w pełnym słońcu.
• SPF 50 – wysoki stopień ochrony przeciwsłonecznej, rekomendowany w przypadku osób o jasnej karnacji, dzieci podczas dłuższej ekspozycji na słońce, np. w czasie urlopu.

Na rynku można spotkać kremy z oznaczeniem SPF 100. W praktyce nie chronią one dwa razy lepiej niż SPF 50 – różnica w skuteczności jest niewielka (SPF 50 blokuje około 98% promieniowania UVB, a SPF 100 około 99%). Dlatego najważniejsze jest prawidłowe stosowanie kremu z filtrem i regularna aplikacja, a nie wybór ekstremalnie wysokiej wartości.

Czy sam SPF to wystarczająca ochrona? Czym są promienie UVA?

SPF odnosi się głównie do ochrony przed promieniowaniem UVB, które jest odpowiedzialne za poparzenia słoneczne, ale też za produkcję witaminy B w naszej skórze. Oprócz niego istnieje jeszcze promieniowanie UVA – dociera głębiej do skóry, przyspiesza proces starzenia się skóry i sprzyja powstawaniu przebarwień.

Dlatego sam wskaźnik SPF nie gwarantuje pełnej ochrony przeciwsłonecznej. Aby krem był skuteczny, powinien chronić zarówno przed UVB, jak i UVA. Taką informację można znaleźć na opakowaniu – zwykle oznaczoną symbolem UVA w kółeczku lub wskaźnikiem PPD.

Jak prawidłowo stosować krem z filtrem, aby zapewnić pełną ochronę?

Skuteczność kremu SPF zależy nie tylko od wartości podanej na opakowaniu, ale także od sposobu jego stosowania. Najczęstszym błędem jest nakładanie zbyt małej ilości produktu lub aplikacja tylko raz dziennie. W efekcie stopień ochrony przeciwsłonecznej jest znacznie niższy niż deklarowany.

Krem z filtrem powinien być aplikowany na oczyszczoną i suchą skórę około 20 minut przed ekspozycją na słońce. Ważne jest równomierne rozprowadzenie kosmetyku na całej powierzchni skóry – zarówno twarzy, jak i ciała.

Ile kremu SPF na twarz i ciało nakładać, by działał?

Aby krem SPF zapewniał ochronę przeciwsłoneczną zgodną z wartością na opakowaniu, musi być nałożony w odpowiedniej ilości. Dermatolodzy zalecają około 2 mg kremu na każdy cm² skóry.

W praktyce oznacza to:

• na twarz i szyję – około 1,5–2 ml kremu, czyli porcja odpowiadająca tzw. zasadzie dwóch palców (dwie kreski kremu wyciśnięte na palec wskazujący i środkowy),
• na całe ciało osoby dorosłej – około 30–40 ml kosmetyku.

Standardowe opakowanie 50 ml wystarcza więc na codzienne stosowanie kremu SPF do twarzy przez około 3 tygodnie. Zbyt mała ilość kremu znacznie obniża stopień ochrony przeciwsłonecznej i zwiększa ryzyko poparzeń skóry.

Co ile godzin potrzebna jest reaplikacja SPF?

Reaplikacja SPF jest kluczowa, aby utrzymać skuteczną ochronę przeciwsłoneczną. Krem z filtrem należy nakładać ponownie co około 2 godziny podczas przebywania na słońcu, szczególnie w przypadku kąpieli w morzu lub jeziorze, ponowna aplikacja jest niezbędna.

Szybsza reaplikacja jest konieczna, gdy skóra ma kontakt z wodą, jest wycierana ręcznikiem albo gdy występuje intensywne pocenie się. W takich sytuacjach filtr przeciwsłoneczny traci swoją skuteczność, nawet jeśli na opakowaniu widnieje oznaczenie „wodoodporny”.

Regularne stosowanie kremu i reaplikacja SPF to najprostszy sposób, by utrzymać wysoki stopień ochrony i skutecznie chronić skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV.

Jaki krem przeciwsłoneczny wybrać – mineralny czy chemiczny?

Kremy przeciwsłoneczne różnią się nie tylko wartością SPF, ale też rodzajem zastosowanego filtra. Wyróżnia się dwa główne typy:

• Filtry chemiczne – pochłaniają promieniowanie UV i przekształcają je w ciepło. Mają lekką konsystencję, łatwo się wchłaniają i zazwyczaj nie pozostawiają białego śladu, dlatego dobrze sprawdzają się na co dzień oraz pod makijaż.
• Filtry mineralne (fizyczne) – działają jak tarcza, odbijając i rozpraszając promienie UVA i UVB. Polecane są osobom o wrażliwej skórze, dzieciom i alergikom. Mogą jednak pozostawiać delikatny biały film, choć nowoczesne formuły coraz częściej niwelują ten efekt.

Co do zasady kremy z filtrem chemicznym są mniej naturalne i mogą powodować podrażnienia oraz negatywnie wpływać na zdrowie. Kremy z filtrem mineralnym często posiadają certyfikaty kosmetyków naturalnych, mają mniej toksycznych składników, dlatego będą bezpieczniejsze. Wybór zależy od potrzeb skóry i preferencji użytkownika. Coraz częściej stosuje się także kremy łączące oba rodzaje filtrów, co zapewnia skuteczną i komfortową ochronę przeciwsłoneczną.

Czy warto stosować krem SPF do twarzy przez cały rok?

Promieniowanie UV jest obecne przez cały rok – także zimą i w pochmurne dni. Choć intensywność słońca zmienia się w zależności od pory roku, promienie UVA docierają do skóry niezależnie od pogody, ich ilość jest natomiast na tyle niewielka, że nie powinna powodować podrażnień. Niektóre źródła podają, że promieniowanie przyczynia się do jej przedwczesnego starzenia, powstawania przebarwień oraz utraty elastyczności – najczęściej jednak dotyczy to osób żyjących w cieplejszych krajach, gdzie nasłonecznienie jest większe, np. na południu Europy. 

Codzienne stosowanie kremu SPF do twarzy poza sezonem letnim nie zawsze jest konieczne i w dużej mierze zależy od indywidualnych potrzeb skóry oraz stylu życia. U osób o bardzo jasnej karnacji lub spędzających dużo czasu na zewnątrz taka ochrona może być uzasadniona. Dla wielu osób umiarkowana ekspozycja na słońce w okresie jesienno-zimowym stanowi jednocześnie naturalne źródło syntezy witaminy D, dlatego nie zawsze istnieje potrzeba całkowitego blokowania promieniowania UVB każdego dnia. Kluczowe jest znalezienie równowagi między ochroną skóry a umożliwieniem jej krótkiej, kontrolowanej ekspozycji na światło słoneczne.

Badania nad SPF

Stosowanie kremów z filtrem jako ochrony przed poparzeniem słonecznym i promieniowaniem UV ma naukowe uzasadnienie, a środowisko medyczne podkreśla jego rolę w profilaktyce nowotworów skóry. Mimo to zachorowania na czerniaka – najgroźniejszą formę raka skóry – stale rosną, choć globalne użycie filtrów znacząco wzrosło. W 2023 roku naukowcy z USA i Szwajcarii przeanalizowali możliwe przyczyny tego zjawiska. W przeglądzie wskazano, że częstość występowania czerniaka rośnie mimo powszechności SPF, a niektóre badania sugerują nawet związek filtrów ze zwiększoną zapadalnością.

Badacze porównali wyniki osób stosujących i niestosujących SPF, identyfikując ograniczenia i zmienne zakłócające, które mogą tłumaczyć obserwowane zależności. Postawiono pięć hipotez, m.in. dotyczących: wzrostu zgłaszalności, wpływu SPF na wydłużenie ekspozycji na słońce, znaczenia ochrony szerokopasmowej oraz roli reaktywnych form tlenu (ROS). Wskazano też, że niektóre chemiczne filtry mogą indukować ROS, co potencjalnie wpływa na uszkodzenia DNA — szczególnie że w Europie filtry UV regulowane są jedynie jako kosmetyki.

Innym możliwym wyjaśnieniem jest dłuższa ekspozycja na słońce u osób stosujących SPF, co zwiększa ryzyko poparzeń i uszkodzeń skóry. Naukowcy podkreślili konieczność nowych, szeroko zakrojonych badań klinicznych, aby jednoznacznie ocenić wpływ filtrów przeciwsłonecznych na rozwój czerniaka.

SPF | Podsumowanie

SPF to wskaźnik, który określa stopień ochrony przeciwsłonecznej przed promieniowaniem UVB odpowiedzialnym za poparzenia słoneczne. Wybór odpowiedniej wartości – np. SPF 30 czy SPF 50 – powinien zależeć od typu skóry i czasu ekspozycji na słońce. Skuteczna ochrona to jednak nie tylko liczba na opakowaniu, ale także regularne stosowanie kremu. Dzięki temu skóra jest lepiej chroniona przed przedwczesnym starzeniem, przebarwieniami i szkodliwym działaniem promieniowania UVA i UVB.

FAQ

Czy SPF 50 blokuje opalanie?

SPF 50 nie blokuje całkowicie promieniowania UV, ale ogranicza jego działanie w bardzo dużym stopniu. Oznacza to, że skóra nadal może się opalać, choć proces będzie wolniejszy i bezpieczniejszy, a ryzyko poparzeń słonecznych jest znacznie mniejsze.

Jaka wartość SPF dla niemowlaka?

Skóra niemowląt jest wyjątkowo delikatna i szczególnie narażona na szkodliwe promieniowanie. Dla najmłodszych rekomendowane są wysokie filtry przeciwsłoneczne, najlepiej SPF 50, w formułach mineralnych dostosowanych do wrażliwej skóry dziecka.

Czy warto stosować SPF do włosów?

Tak, włosy także są narażone na działanie promieniowania UV, które może osłabiać ich strukturę i przyspieszać przesuszanie. Kosmetyki z filtrami UV do włosów pomagają chronić je przed szkodliwym działaniem słońca i zachować zdrowy wygląd.

Zobacz także

Skóra a słońce – jak się chronić przed fotouszkodzeniami?

Jak dbać o skórę i zapobiegać jej starzeniu?

Przebarwienia skóry – jak skutecznie z nimi walczyć?

Bibliografia

1. https://www.mdpi.com/2072-6694/15/24/5868