Mastika (mastiha). Grecka żywica na wiele dolegliwości 

Aktualizacja: 25 listopada, 2024

min. czytania

Chcesz wesprzeć trawienie, zadbać o zdrowie jamy ustnej albo obniżyć stężenie cholesterolu? Mastika, czyli naturalna żywica z drzewa Pistacia lentiscus  może Ci w tym pomóc. Ten cenny składnik, stosowany w Grecji od wieków, wspiera organizm na wielu poziomach. Dowiedz się, jak mastika wpływa na zdrowie i w jaki sposób możesz ją włączyć do codziennej pielęgnacji.

Czym jest mastika?

Mastika to naturalna żywica pozyskiwana z drzewa pistacji kleistej (Pistacia lentiscus), które rośnie głównie na greckiej wyspie Chios. Drzewo to wytwarza żywicę o intensywnym, balsamicznym zapachu i lekko ziołowym smaku. Proces pozyskiwania mastiki rozpoczyna się od nacięcia kory drzewa, aby umożliwić wypływanie żywicy. Po kilku tygodniach na słońcu żywica zastyga, tworząc charakterystyczne, przezroczyste grudki. Zbieranie mastiki jest czasochłonne i wymaga ręcznego pozyskiwania każdej kropli, co sprawia, że jest to produkt wyjątkowy i cenny.

Mastika była stosowana już tysiące lat temu w naturalnej medycynie starożytnej Grecji i Rzymu, gdzie doceniano jej szerokie zastosowanie na różne dolegliwości. Obecnie występuje w formie gumy do żucia, kapsułek, proszku i olejku eterycznego. Każda z tych form może być używana do różnych celów: wsparcia zdrowia układu trawiennego, regulacji gospodarki węglowodanowej i lipidowej, ochrona jamy ustnej oraz działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. 

Mastika zawiera liczne antyoksydanty, w tym kwasy triterpenowe, które wspomagają organizm w walce z wolnymi rodnikami. Związki te mogą wspierać zdrowie komórek i przeciwdziałać stanom zapalnym, dlatego mastika jest cenionym uzupełnieniem diety. Żywica wykazuje również działanie przeciwbakteryjne, wspomagając organizm w walce z drobnoustrojami i problemami zdrowotnymi.

Mastika na trawienie — naturalne wsparcie dla układu pokarmowego

Mastika od wieków wspiera zdrowie układu pokarmowego, pomagając w łagodzeniu dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Jej działanie opiera się na zawartych w niej związkach przeciwzapalnych i antybakteryjnych, które mogą zmniejszać stany zapalne w obrębie żołądka i jelit. Regularne stosowanie mastiki przynosi ulgę osobom zmagającym się z bólem brzucha, uczuciem dyskomfortu po posiłkach czy wzdęciami.

Badania wskazują, że mastika wspiera regenerację błony śluzowej żołądka. Jest to szczególnie korzystne w przypadku stanów zapalnych i nadwrażliwości żołądka. Poprawia również trawienie poprzez wsparcie mikrobiomu  w przewodzie pokarmowym. Dodatkowo może pomagać w neutralizowaniu patogenów, które mogą powodować niestrawność i inne problemy trawienne.

Pomoc w walce z bakteriami H. pylori

Mastika może być cennym wsparciem w leczeniu infekcji wywoływanych przez bakterie Helicobacter pylori, które są jedną z głównych przyczyn wrzodów żołądka. H. pylori potrafi przetrwać w kwaśnym środowisku żołądka, powodując stany zapalne, nadżerki oraz wrzody, które mogą prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak nowotwór żołądka. Niestety, leczenie tej infekcji antybiotykami bywa trudne, a bakterie stają się coraz bardziej oporne na tradycyjne terapie.

Badania sugerują, że mastika może działać antybakteryjnie, ograniczając obecność H. pylori w przewodzie pokarmowym. W jednym z badań, u części uczestników, którzy przez dwa tygodnie codziennie żuli mastikę, odnotowano zmniejszenie lub całkowite usunięcie infekcji H. pylori. Mastika nie tylko zmniejsza liczbę bakterii, ale także wspiera regenerację uszkodzonej błony śluzowej, co sprzyja gojeniu wrzodów. Warto jednak pamiętać, że przed włączeniem mastiki do codziennej diety należy skonsultować się ze specjalistą, zwłaszcza w przypadku zdiagnozowanej infekcji. Powinna ona raczej stanowić uzupełnienie konwencjonalnego leczenia niż jego zamiennik, wspierając skuteczność terapii farmakologicznej i regenerację układu pokarmowego.

Mastika — właściwości wspomagające zdrowie wątroby

Mastika wspiera zdrowie wątroby, chroniąc jej komórki przed uszkodzeniem i wspomagając procesy detoksykacyjne organizmu. Jako główny narząd oczyszczający, wątroba przetwarza toksyny pochodzące z pożywienia, środowiska oraz leków, dlatego profilaktyczne wsparcie jej funkcji może przynieść znaczące korzyści dla organizmu.

Dzięki zawartości przeciwutleniaczy mastika pomaga zwalczać wolne rodniki, które prowadzą do stresu oksydacyjnego i mogą uszkadzać struktury komórkowe, osłabiając zdolność wątroby do regeneracji. Regularne stosowanie mastiki przyczynia się do obniżenia stężenia enzymów wątrobowych, takich jak ALT i AST, co ogranicza mikrouszkodzenia wątroby związane ze stresem oksydacyjnym i stanami zapalnymi.

Mastika może również wpływać na regulację procesów związanych z metabolizmem lipidów i cukrów, za które odpowiada wątroba. Zdrowie tego narządu wpływa na równowagę metaboliczną organizmu. Wykazano, że mastika ogranicza negatywny wpływ substancji toksycznych na komórki wątrobowe, jednocześnie wspierając ich regenerację.

Działając jako antyoksydant, środek przeciwzapalny i wspierający regenerację, mastika stanowi naturalny sposób na ochronę zdrowia wątroby oraz usprawnienie procesów oczyszczania organizmu z toksyn.

Mastika na obniżenie cholesterolu i wsparcie zdrowia serca

Mastika wspiera, także funkcjonowanie gospodarki lipidowej. Jej zastosowanie może wiązać się z obniżeniem stężenia cholesterolu, co przekłada się na korzyści dla zdrowia serca i układu krążenia. Regularne stosowanie mastiki może pomóc zmniejszyć stężenie całkowitego cholesterolu oraz lipoprotein LDL (potocznie nazywanych ,,złym cholesterolem’’). Nadmiar LDL odkłada się na ściankach naczyń krwionośnych, prowadząc do ich zwężenia i zwiększając ryzyko miażdżycy. Dzięki temu mastika może wspomagać profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych.

Mastika wpływa też na obniżenie stężenia glukozy we krwi. Jest to istotne, ponieważ nieprawidłowe jej stężenie często wiąże się z podwyższonym cholesterolem oraz zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia. U osób z nadwagą lub otyłością mastika wspiera regulację metabolizmu, wpływając korzystnie na równowagę lipidową.

Dzięki właściwościom wspomagającym serce, mastika stanowi naturalne wsparcie dla osób dbających o stężenie cholesterolu i zdrowie układu krążenia.

Naturalna ochrona jamy ustnej dzięki greckiej mastice

Mastika odgrywa też istotną rolę w dbaniu o zdrowie jamy ustnej. Żując mastikę, można wspierać zdrowie zębów i dziąseł, gdyż wykazuje działanie antybakteryjne, które pomaga ograniczać rozwój szkodliwych drobnoustrojów w jamie ustnej. Bakterie takie jak Streptococcus mutans, które odpowiadają za próchnicę, są skutecznie ograniczane przez regularne żucie mastiki.

Mastika wspomaga także utrzymanie odpowiedniego pH w jamie ustnej. Utrzymanie właściwego pH jest ważne, ponieważ zapobiega tworzeniu się środowiska sprzyjającego rozwojowi bakterii powodujących próchnicę oraz choroby dziąseł. Żucie mastiki może więc być alternatywą dla osób, które poszukują naturalnych metod wspomagających profilaktykę jamy ustnej.

Oprócz działania antybakteryjnego mastika może wspomagać wydzielanie śliny. Ślina odgrywa ważną rolę w oczyszczaniu jamy ustnej oraz neutralizowaniu kwasów, które mogą prowadzić do osłabienia szkliwa. Dzięki temu mastika wspiera codzienną higienę jamy ustnej, pomagając chronić zęby przed próchnicą i innymi problemami. Należy jednak unikać nadmiernie częstego żucia, ponieważ może to prowadzić do nadwyrężenia stawów skroniowo-żuchwowych, a także zaburzać pracę kompleksu mioelektrycznego w jelitach, który odpowiada za prawidłowy rytm trawienia. Warto więc stosować mastikę z umiarem, aby czerpać z niej korzyści bez ryzyka niepożądanych efektów.

Przeciwzapalne działanie mastiki przy astmie alergicznej

Mastika może wspierać osoby zmagające się z astmą alergiczną dzięki właściwościom przeciwzapalnym. Astma alergiczna charakteryzuje się stanem zapalnym dróg oddechowych, który może prowadzić do ich nadreaktywności, czyli zwiększonej wrażliwości na alergeny. Ta nadreaktywność sprawia, że drogi oddechowe kurczą się, prowadząc do problemów z oddychaniem, kaszlem i dusznościami.

Substancje zawarte w mastice wpływają na zmniejszenie liczby komórek zapalnych, takich jak eozynofile, które są odpowiedzialne za reakcje alergiczne. Mastika może również ograniczać produkcję substancji wywołujących stan zapalny w płucach i pomóc złagodzić objawy astmy. Działanie to wspiera prawidłowy przepływ powietrza i pomaga łagodzić uczucie duszności.

Badania wykazały, że mastika wpływa pozytywnie na płuca i pomaga zmniejszyć nadreaktywność dróg oddechowych. Dzięki temu stanowi naturalne wsparcie dla osób cierpiących na astmę alergiczną, które poszukują dodatkowych metod łagodzenia stanu zapalnego i poprawy komfortu oddychania.

Mastika — potencjalna ochrona przed nowotworami

Mastika może wspierać organizm w profilaktyce nowotworowej, szczególnie w przypadku części nowotworów przewodu pokarmowego. Badania laboratoryjne wykazały, że składniki mastiki mogą hamować rozwój komórek nowotworowych, co potencjalnie ogranicza wzrost guzów. Mastika może wpływać na hamowanie proliferacji, czyli nadmiernego rozmnażania się komórek nowotworowych, które prowadzi do rozwoju guzów.

Pomimo obiecujących wyników badań laboratoryjnych potrzeba więcej badań klinicznych, aby lepiej zrozumieć działanie mastiki na komórki nowotworowe u ludzi. Jednak mastika stanowi naturalne wsparcie dla organizmu, które może wspomóc profilaktykę nowotworową.

Mastika i CBD – synergiczne wsparcie dla zdrowia i dobrego samopoczucia

Mastika i CBD doskonale się uzupełniają, wspierając zdrowie organizmu na różnych płaszczyznach. Obie substancje mają właściwości przeciwzapalne, które pomagają łagodzić stany zapalne w układzie pokarmowym, oddechowym i na skórze. Mastika wpływa korzystnie na zdrowie przewodu pokarmowego, wspiera błonę śluzową żołądka i hamuje rozwój bakterii, takich jak Helicobacter pylori. CBD natomiast działa kojąco, zmniejszając napięcie mięśni gładkich oraz wspomagając organizm w radzeniu sobie ze stresem, co jest szczególnie przydatne przy dolegliwościach trawiennych. 

Razem mastika i CBD mogą wspierać zdrowie serca i skóry – mastika wykazuje działanie antybakteryjne i wspomaga metabolizm lipidów, a CBD wspiera równowagę lipidową i działa antyoksydacyjnie. W połączeniu tworzą wszechstronne wsparcie dla organizmu, pomagając utrzymać równowagę i dobre samopoczucie.

Jak stosować mastikę?

Stosowanie mastiki może być proste i wygodne, zwłaszcza że występuje ona w różnych formach, które pozwalają dostosować sposób przyjmowania do indywidualnych potrzeb. Oto najpopularniejsze formy mastiki oraz sposoby ich użycia:

• Guma do żucia – to tradycyjna forma, którą można stosować na co dzień. Żucie mastiki po posiłku wspomaga trawienie i dba o higienę jamy ustnej. Aby uzyskać korzyści, wystarczy żuć mały kawałek przez 5–10 minut po każdym większym posiłku.
• Kapsułki – idealne dla osób, które preferują precyzyjne dawkowanie. Kapsułki są wygodne i można je przyjmować regularnie w ciągu dnia. Warto sprawdzić dawkowanie zalecane przez producenta, które najczęściej wynosi 250–500 mg, przyjmowane 1–3 razy dziennie.
• Proszek – można dodać do wody lub soku, tworząc napój wspierający trawienie i zdrowie wątroby. Proszek dobrze sprawdza się również jako składnik domowych preparatów pielęgnacyjnych, np. maseczek do skóry.
• Olejek eteryczny – stosowany głównie zewnętrznie, może być pomocny w pielęgnacji skóry oraz łagodzeniu stanów zapalnych. Kilka kropli można dodać do kremu lub olejku bazowego i stosować na skórę, ale zawsze po rozcieńczeniu.

Zawsze należy pamiętać o rozpoczęciu stosowania od mniejszych dawek, aby ocenić reakcję organizmu, szczególnie w przypadku przyjmowania mastiki wewnętrznie.

Grecka mastika — skutki uboczne i przeciwwskazania

Mastika jest uznawana za bezpieczny suplement, ale jak każdy naturalny produkt, może powodować pewne skutki uboczne. W niektórych przypadkach przyjmowanie mastiki może wywołać ból głowy, lekkie dolegliwości żołądkowe lub zawroty głowy. W celu minimalizowania  ryzyka takich reakcji, zaleca się rozpoczynanie stosowania od niższych dawek i stopniowe ich zwiększanie.

Mastika nie jest polecana kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią, ponieważ nie przeprowadzono wystarczającej liczby badań na temat jej bezpieczeństwa w tych sytuacjach. Ponadto osoby z alergią na rośliny z rodziny pistacjowatych, mogą być narażone na reakcję alergiczną po kontakcie z mastiką. Objawy alergii mogą obejmować wysypkę, świąd czy obrzęk, dlatego warto zachować ostrożność, jeśli występuje jakakolwiek nadwrażliwość na tę grupę roślin.

Warto też pamiętać, że mastika nie powinna zastępować zaleconego przez lekarza leczenia. Osoby przyjmujące leki lub mające przewlekłe problemy zdrowotne powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji mastiką, aby uniknąć potencjalnych interakcji z lekami i innych niepożądanych skutków.

Badania nad mastiką

Mastika od lat fascynuje badaczy dzięki swoim wszechstronnym właściwościom prozdrowotnym. Wykazano, że żywica pistacji kleistej posiada silne działanie przeciwbakteryjne. Badania wskazują również na jej potencjał w leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego, jamy ustnej oraz skóry. Właściwości przeciwgrzybicze mastiki znalazły zastosowanie w terapii infekcji grzybiczych, natomiast jej działanie antyoksydacyjne może chronić komórki organizmu przed stresem oksydacyjnym. Dlatego poznaj nieco więcej jej właściwości, które można znaleźć w badaniach naukowych:

1. Działanie antyoksydacyjne mastiki wynika z obecności aktywnych związków, takich jak terpenoidy, fenolokwasy i flawonoidy, które skutecznie neutralizują wolne rodniki w organizmie. Wolne rodniki to reaktywne cząsteczki, które mogą uszkadzać komórki, przyczyniając się do procesów starzenia i rozwoju chorób przewlekłych, takich jak miażdżyca czy nowotwory. Mastika chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, wspierając ich regenerację oraz zapobiegając uszkodzeniom lipidów, białek i DNA [1]. 
2. Mastika może wykazywać działanie przeciwnowotworowe.  Substancje w niej zawarte pomagają neutralizować wolne rodniki oraz zmniejszać przewlekłe stany zapalne, które są związane z rozwojem nowotworów. Badania sugerują również, że mastika może hamować proliferację komórek nowotworowych i wspierać procesy apoptozy, czyli programowanej śmierci komórek rakowych. Choć jej przeciwnowotworowy potencjał jest obiecujący, wymaga dalszych badań klinicznych, aby w pełni potwierdzić jej skuteczność w tym zakresie [2]. 
3. Działanie przeciwzapalne mastiki wynika z obecności polifenoli, które wykazują zdolność do modulowania odpowiedzi zapalnej organizmu. Polifenole zawarte w mastice hamują aktywność enzymów i mediatorów zapalnych, takich jak cytokiny czy prostaglandyny, które są kluczowe w procesach zapalnych. Dzięki temu mastika może łagodzić stany zapalne zarówno w obrębie błon śluzowych układu pokarmowego, jak i w innych tkankach, np. skórze czy jamie ustnej. Jej właściwości przeciwzapalne są szczególnie istotne w przypadku chorób przewlekłych, takich jak zapalenie żołądka, jelit czy dziąseł, gdzie wspiera regenerację uszkodzonych tkanek [3]. 
4. Zawarte w mastice związki aktywne, takie jak terpenoidy i polifenole wykazują działanie przeciwcukrzycowe. Związki te mogą poprawiać wrażliwość na insulinę, co pomaga komórkom efektywniej wykorzystywać glukozę i zapobiega jej nadmiernemu stężeniu we krwi. Mastika wykazuje również właściwości przeciwzapalne, które są istotne w redukcji przewlekłych stanów zapalnych towarzyszących insulinooporności i cukrzycy. Dodatkowo jej działanie antyoksydacyjne chroni komórki trzustki przed stresem oksydacyjnym, wspierając ich funkcję w produkcji insuliny [4]. 

FAQ

Czym jest mastika i skąd pochodzi?

Mastika to naturalna żywica pozyskiwana z drzewa pistacji kleistej (Pistacia lentiscus), które rośnie głównie na greckiej wyspie Chios. Żywica ta jest ceniona od tysięcy lat ze względu na swoje właściwości zdrowotne i szerokie zastosowanie. Tradycyjnie mastikę stosowano jako gumę do żucia. Obecnie dostępna jest także w formie kapsułek, proszku oraz olejku, co pozwala na łatwe dostosowanie jej do różnych potrzeb zdrowotnych.

Czy mastika pomaga w leczeniu wrzodów żołądka?

Tak, mastika może wspierać organizm w walce z wrzodami żołądka. Zawiera związki antybakteryjne, które działają na bakterie Helicobacter pylori, będące częstą przyczyną wrzodów żołądka. Regularne stosowanie mastiki może wspierać regenerację błony śluzowej żołądka, pomagając zmniejszyć objawy wrzodów. Warto jednak pamiętać, że mastika nie zastępuje leczenia farmakologicznego, więc jej stosowanie najlepiej skonsultować z lekarzem.

Jak długo można stosować mastikę?

Mastikę można stosować regularnie, ale zaleca się robić to przez okres kilku tygodni lub miesięcy, w zależności od celu, dla którego jest stosowana. Na przykład, dla wsparcia trawienia czy obniżenia cholesterolu stosuje się ją przez około 8 tygodni. Po takim okresie warto zrobić przerwę lub skonsultować dalsze stosowanie z lekarzem, zwłaszcza w przypadku długoterminowej suplementacji.

Czy mogę stosować mastikę na skórę?

Tak, mastika może być stosowana na skórę w formie olejku eterycznego, który ma działanie przeciwzapalne i antybakteryjne. Można dodać kilka kropli olejku mastikowego do oleju bazowego (np. kokosowego lub migdałowego) i stosować na skórę. Olejek ten może pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych skóry oraz wspierać regenerację naskórka. Należy jednak zawsze stosować go w rozcieńczeniu, aby uniknąć podrażnień.

Jakie są potencjalne skutki uboczne mastiki?

Mastika jest ogólnie bezpieczna. U niektórych osób może jednak powodować drobne skutki uboczne, takie jak ból głowy, dolegliwości żołądkowe lub zawroty głowy. Osoby z alergią na rośliny z rodziny pistacjowatych powinny być ostrożne, ponieważ mogą mieć reakcje alergiczne, takie jak wysypka lub swędzenie. Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny unikać mastiki ze względu na brak badań dotyczących jej bezpieczeństwa w tych okresach.

Zobacz także

Różnice między olejem konopnym, a olejkiem CBD

Co oznaczają nieprzyjemny zapach z ust i biały nalot na języku?

Bibliografia

1. Soulaidopoulos S, Tsiogka A, Chrysohoou C, Lazarou E, Aznaouridis K, Doundoulakis I, Tyrovola D, Tousoulis D, Tsioufis K, Vlachopoulos C, Lazaros G. Overview of Chios Mastic Gum (Pistacia lentiscus) Effects on Human Health. Nutrients. 2022 Jan 28;14(3):590.
2. Alabrahim OAA, Azzazy HME. Synergistic anticancer effect of Pistacia lentiscus essential oils and 5-Fluorouracil co-loaded onto biodegradable nanofibers against melanoma and breast cancer. Discov Nano. 2024 Feb 14;19(1):27.
3. Sehaki C, Jullian N, Ayati F, Fernane F, Gontier E. A Review of Pistacia lentiscus Polyphenols: Chemical Diversity and Pharmacological Activities. Plants (Basel). 2023 Jan 7;12(2):279.  
4. Floris S, Di Petrillo A, Pintus F, Delogu GL. Pistacia lentiscus: Phytochemistry and Antidiabetic Properties. Nutrients. 2024 May 27;16(11):1638.