Jak chronić skórę przed fotouszkodzeniami?

Aktualizacja: 16 grudnia, 2024

min. czytania

Chcesz chronić swoją skórę przed fotouszkodzeniami, by zapobiec jej przedwczesnemu starzeniu? Promieniowanie UV pochodzące ze słońca lub sztucznych źródeł, takich jak solaria, przyspiesza procesy starzenia się skóry i jest jednym z głównych powodów fotouszkodzeń. Jednak dzięki odpowiedniej pielęgnacji i kilku prostym nawykom możesz skutecznie chronić swoją skórę i minimalizować negatywne skutki działania słońca. W tym artykule znajdziesz praktyczne porady, jak zapobiegać fotouszkodzeniom oraz jak dbać o zdrowie Twojej skóry przez cały rok. Zrozumiesz, dlaczego ochrona przeciwsłoneczna jest tak ważna i jakie kosmetyki wybrać, by opóźnić proces fotostarzenia.

Co to jest fotostarzenie i fotouszkodzenia?

Fotostarzenie to proces przedwczesnego starzenia się skóry, spowodowany nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV. W przeciwieństwie do naturalnego starzenia się, które jest wynikiem zmian zachodzących w organizmie wraz z wiekiem, fotostarzenie jest efektem długotrwałego działania słońca na skórę. Objawy tego procesu mogą pojawić się już w młodym wieku, jeśli skóra jest regularnie narażana na słońce bez odpowiedniej ochrony.

Fotouszkodzenia to różnorodne zmiany w strukturze skóry, które pojawiają się w wyniku działania promieniowania UV. Najczęściej występujące objawy tych zmian to zmarszczki, przebarwienia, plamy pigmentacyjne oraz utrata elastyczności skóry. Skóra staje się cieńsza, bardziej podatna na uszkodzenia, a jej regeneracja przebiega wolniej. Nadmierna ekspozycja na słońce może prowadzić w dłuższej perspektywie także do poważniejszych problemów, takich jak rozwój nowotworów skóry.

W jaki sposób promieniowanie UV uszkadza skórę?

W jaki sposób promieniowanie UV uszkadza skórę? Promieniowanie UV wywiera destrukcyjny wpływ na skórę, szczególnie wtedy, gdy nie stosujemy odpowiedniej fotoochrony. Docierające do skóry promieniowanie UV dzieli się na dwa rodzaje: UVA i UVB.

Promieniowanie UVA dociera do głębszych warstw skóry i odpowiada za fotostarzenie. Długotrwałe działanie UVA uszkadza kolagen i elastynę, co prowadzi do utraty jędrności skóry i powstawania zmarszczek. UVA przenika przez chmury i szyby, dlatego też ochrona przed nim powinna być codzienną rutyną, nawet gdy za oknem jest pochmurno.

Z kolei promieniowanie UVB wpływa na powierzchniowe warstwy skóry, powodując oparzenia słoneczne. To właśnie UVB odpowiada za podrażnienia skóry po długiej ekspozycji na słońce. Jeśli zależy Ci na zdrowiu skóry, regularna ochrona przeciwsłoneczna jest niezbędna, bez względu na stan pogody porę roku.

Fotouszkodzenia — jak skutecznie chronić przed nimi skórę?

Aby skutecznie chronić skórę przed fotouszkodzeniami, ważne jest codzienne stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Wybieraj produkty o dużym zakresie ochrony, które zabezpieczają zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB. Filtr SPF 30 lub wyższy powinien być podstawą codziennej pielęgnacji. Kremy z filtrem nakładaj każdego dnia, nawet w pochmurne dni oraz zimą – promieniowanie UV działa przez cały rok. Pamiętaj, że ochrona przeciwsłoneczna obejmuje nie tylko twarz. Istotne jest również zabezpieczenie szyi, dekoltu i dłoni, a także wszystkich innych odkrytych części ciała.

Jeśli spędzasz dłuższy czas na zewnątrz, warto nosić odzież ochronną, okulary przeciwsłoneczne oraz kapelusz. Unikaj przebywania na słońcu w godzinach, kiedy promieniowanie UV jest najsilniejsze, czyli zazwyczaj między 10:00 a 16:00.

Nie zapominaj o reaplikacji kremu z filtrem co kilka godzin, zwłaszcza jeśli przebywasz na zewnątrz przez dłuższy czas, pływasz lub intensywnie się pocisz. Regularne stosowanie filtrów przeciwsłonecznych i odpowiednia ochrona fizyczna pomogą zapobiegać fotouszkodzeniom oraz spowolnić proces fotostarzenia.

Najlepsze składniki kosmetyków, które pomagają zapobiegać fotostarzeniu

Jeśli chcesz skutecznie przeciwdziałać fotostarzeniu, warto włączyć do swojej codziennej pielęgnacji kosmetyki z odpowiednimi składnikami. Antyoksydanty, takie jak witamina C i E, to jedne z najskuteczniejszych związków chroniących skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, generowanych przez promieniowanie UV. Witamina C działa również rozjaśniająco na przebarwienia oraz wspiera produkcję kolagenu, co pomaga zachować jędrność skóry. Ponadto witamina E dodatkowo dba o nawilżenie skóry, co przeciwdziała nadmiernej utracie wody z tkanki po ekspozycji na słońce.

Innym skutecznym składnikiem jest niacynamid (witamina B3), który wzmacnia barierę ochronną skóry i łagodzi podrażnienia. Kosmetyki zawierające kwas hialuronowy pomagają utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia skóry. Filtry przeciwsłoneczne SPF to obowiązkowy element codziennej pielęgnacji – chronią skórę przed bezpośrednim działaniem promieniowania UVA i UVB, co zapobiega fotouszkodzeniom.

Regularne stosowanie produktów z tymi składnikami może znacznie spowolnić proces fotostarzenia się skóry i poprawić jej kondycję. Ważne jest jednak, aby produkty te zostały dobrane indywidualnie do potrzeb Twojej cery oraz były stosowane systematycznie.

Nawyki, które wspomagają ochronę przed fotouszkodzeniami

Oprócz stosowania odpowiedniej pielęgnacji, warto wprowadzić do swojej codziennej rutyny kilka nawyków, które pomogą chronić skórę przed fotouszkodzeniami. 

Regularne spożywanie odpowiedniej ilości wody wspiera zdrowie skóry od wewnątrz. Jest to jednym z podstawowych kroków, które wspierają regenerację skóry i chronią ją przed utratą elastyczności. Dobrze nawodniona skóra jest bardziej odporna na działanie czynników zewnętrznych, w tym promieniowania UV.

Kolejnym istotnym nawykiem jest unikanie bezpośredniej ekspozycji na słońce w godzinach szczytu. Jeśli możesz, staraj się spędzać czas w cieniu lub stosować dodatkową ochronę, taką jak odzież z filtrem UV, kapelusze czy okulary przeciwsłoneczne. Zadbaj o swoją dietę, bogatą w antyoksydanty, które pomagają zwalczać wolne rodniki i opóźniają proces starzenia się skóry. Warzywa i owoce, zwłaszcza te o intensywnych kolorach, dostarczają skórze cennych składników, wspierając jej ochronę i regenerację.

Dieta i aktywność fizyczna wspierające zdrową skórę

Dieta i styl życia mają ogromny wpływ na kondycję Twojej skóry oraz jej zdolność do regeneracji. Spożywanie bogatych w antyoksydanty produktów, takich jak warzywa i owoce, może pomóc w zwalczaniu wolnych rodników, które uszkadzają komórki skóry i przyspieszają jej starzenie. Szczególnie cenne są witaminy A, C i E, które wspierają regenerację skóry oraz chronią ją przed uszkodzeniami.

Spożywanie kwasow tłuszczowych omega-3, obecnych w rybach, orzechach i nasionach, pomaga zachować odpowiednie nawilżenie skóry od wewnątrz, co sprawia, że skóra jest bardziej elastyczna i odporna na działanie promieniowania UV. Regularne spożywanie zdrowych tłuszczów może również łagodzić stany zapalne i chronić skórę przed wysuszeniem.

Aktywność fizyczna również korzystnie wpływa na wygląd skóry. Ruch wspomaga krążenie krwi, powodując dostarczenie większej ilości tlenu do komórek skóry, co przyspiesza procesy regeneracyjne. Regularne treningi siłowe poprawiają ogólną kondycję skóry poprzez zwiększenie jej jędrności i elastyczności.

Pamiętaj jednak o tym, aby zawsze zmyć makijaż przed treningiem! Obecność makijażu może powodować zatykanie porów skóry i powstawanie zaskórników. Równie ważne jest dokładne umycie twarzy i ciała po treningu. Pozbycie się potu i kurzu minimalizuje ryzyko wystąpienia podrażnień, jak również stanów zapalnych i zmian trądzikowych.

Badania nad wpływem UV na skórę

Badania nad aktywnością przeciwstarzeniową oraz mechanizmami działania związków pochodzących z naturalnych źródeł trwają już od wielu lat. Jednak z roku na rok przybywa nie tylko wyników badań, ale przede wszystkim wiarygodnych dowodów naukowych. Popularne i łatwo dostępne składniki mogą nie tylko chronić przed fotouszkodzeniami, ale również odwracać negatywne skutki promieniowania UV. Poznaj kilka faktów na ten temat:

1. Dostępne w wielu owocach i warzywach przeciwutleniacze, takie jak witamina C i witamina E, są znane z tego, że mogą łagodzić skutki fotostarzenia spowodowanego ekspozycją na promieniowanie UV [1]. W połączeniu z ekstraktem z liści malin, który ma właściwości nawilżające i natłuszczające, wykazują efekt synergistyczny, wzmacniając ochronę skóry. Regularne stosowanie serum z witaminami C, E i ekstraktem z malin może poprawić elastyczność, gładkość i koloryt skóry już po 8 tygodniach [2].
2. Innym, wartym uwagi związkiem jest resweratrol. Resweratrol to związek polifenolowy o silnych właściwościach przeciwutleniających. Już od dawna wiedziano, że resweratrol wywiera pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, jednak niedawno zwrócono na niego uwagę również w kontekście zdrowia skóry. Znany ze swojego pozytywnego wpływu na układ sercowo-naczyniowy, resweratrol został także doceniony za działanie przeciwstarzeniowe. Chroni skórę przed promieniowaniem UVB, wspomaga syntezę kolagenu, redukuje zmarszczki i wspiera regenerację [3]. Występuje w produktach, takich jak winogrona, borówki, żurawina i truskawki. Włączenie ich do diety pomaga zachować młody wygląd skóry na długie lata.
3. Bardzo popularnym w ostatnich latach stał się też pyłek pszczeli. Substancja wytwarzana przez pszczoły, zawierająca mieszankę pyłku kwiatowego, miodu lub nektaru. Już w starożytności stosowano go jako naturalny kosmetyk wybielający. Zawiera on białka, węglowodany, lipidy, kwasy tłuszczowe, a także związki fenolowe i witaminy. Nowoczesne badania wykazują, że pyłek pszczeli może chronić skórę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, promieniowaniem UVB oraz stanami zapalnymi, jednocześnie redukując hiperpigmentację [4].

Czy maść z CBD może chronić skórę przed fotouszkodzeniami?

Uszkodzenie skóry promieniami UV może prowadzić do jej wcześniejszego starzenia. Na szczęście istnieje wiele naturalnych remediów, które pomogą chronić skórę przed fotouszkodzeniem, jednym z nich są konopie i zawarte w nich CBD. Kannabidiol (CBD) to jeden z kannabinoidów, czyli związków roślinnych obecnych przede wszystkim w roślinie konopi. Charakteryzuje się szerokim działaniem regulacyjnym na organizm, które obejmuje także skórę. CBD działa poprzez receptory kannabinoidowe, wchodzące w skład systemu endokannabinoidowego. Niektóre z nich znajdują się w komórkach skóry. Za ich pośrednictwem kannabidiol może wpływać na modulowanie poziomów różnych jej składników. Fotoprotekcyjne działanie CBD można przypisać jego działaniu na homeostazę skóry oraz działaniu przeciwstarzeniowym. Stosowanie ekstraktów z rośliny konopi bogatych w CBD daje udowodnione naukowe działanie antyzapalne i antyutleniające – te właściwości między innymi pozwalają odwrócić destrukcyjne zmiany w komórkach skóry, które mają miejsce przy ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe. W badaniu z 2022 roku oceniającym fotoprotekcyjne działanie CBD na ostre uszkodzenia wywołane promieniowaniem ultrafioletowym B (UVB) w ludzkich komórkach skóry i tkance skóry myszy, udowodniono, że związek chronił skórę w obu modelach. Kannbidiol zmniejszył produkcję reaktywnych form tlenu, modulował ekspresję białek związanych z przeciwutleniaczami, złagodził cytotoksyczność wywołaną promieniowaniem UVB poprzez obniżenie poziomu cytokin prozapalnych. [5]

FAQ

Czy filtry przeciwsłoneczne są potrzebne zimą?

Tak, filtry przeciwsłoneczne są potrzebne także zimą. Promieniowanie UVA, odpowiedzialne za fotostarzenie, działa przez cały rok, przenikając przez chmury i szyby. Ponadto śnieg odbija promieniowanie UV,  zwiększając ekspozycję skóry na to promieniowanie. Stosowanie filtrów przeciwsłonecznych zimą pomaga zapobiegać uszkodzeniom skóry i przedwczesnemu starzeniu się.

Jak często należy reaplikować krem z filtrem?

Krem z filtrem należy reaplikować co 2–3 godziny, szczególnie podczas długotrwałego przebywania na słońcu. Jeśli pływasz lub intensywnie się pocisz, reaplikacja powinna odbywać się jeszcze częściej, nawet jeśli producent deklaruje, że preparat jest wodoodporny. Regularne nakładanie kolejnej warstwy kremu z filtrem zapewnia stałą ochronę przed promieniowaniem UV i zapobiega fotouszkodzeniom.

Co powoduje szybkie starzenie się skóry?

Szybkie starzenie się skóry jest spowodowane kilkoma czynnikami. Największy wpływ ma nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, które uszkadza kolagen i elastynę, odpowiedzialne za elastyczność skóry. Innymi przyczynami są palenie papierosów, używanie alkoholu, ekspozycja na zanieczyszczenie środowiska, brak odpowiedniego nawilżenia skóry oraz niewłaściwa dieta uboga w antyoksydanty. Stres i brak snu również przyspieszają procesy starzenia się, osłabiając naturalną barierę ochronną skóry i zaburzając jej regenerację.

Czy wszystkie typy skóry są narażone na fotouszkodzenia?

Tak, wszystkie typy skóry są narażone na fotouszkodzenia. Jednak warto zwrócić uwagę, że posiadacze jasnych karnacji są bardziej narażeni na uszkodzenia skóry wywołane słońcem niż osoby o ciemnej karnacji.  

Jak zapobiec fotostarzeniu?

Aby zapobiec fotostarzeniu, należy regularnie stosować kremy z filtrem przeciwsłonecznym o szerokim spektrum ochrony (SPF 30 lub wyższym). Powinno się unikać nadmiernej ekspozycji na słońce, zwłaszcza w godzinach, oraz noś odzież ochronną i okulary przeciwsłoneczne. Ważna jest również odpowiednia pielęgnacja skóry – regularne nawilżanie, stosowanie antyoksydantów (np. witaminy C) oraz unikanie dymu tytoniowego i zanieczyszczeń. Zdrowa dieta bogata w antyoksydanty także wspiera ochronę skóry przed fotouszkodzeniami.

Zobacz także

• Jak dbać o skórę i zapobiegać jej starzeniu?
• Wpływ konopi na długowieczność
• Grzyb chaga (błyskoporek podkorowy) właściwości i korzyści zdrowotne

Bibliografia

1. Draelos ZD, Diaz I, Cohen A, Mao J, Boyd T. A novel skin brightening topical technology. J Cosmet Dermatol. 2020 Dec;19(12):3280-3285.
2. Rattanawiwatpong P, Wanitphakdeedecha R, Bumrungpert A, Maiprasert M. Anti-aging and brightening effects of a topical treatment containing vitamin C, vitamin E, and raspberry leaf cell culture extract: A split-face, randomized controlled trial. J Cosmet Dermatol. 2020 Mar;19(3):671-676.
3. Leis K, Pisanko K, Jundziłł A, Mazur E, Mêcińska-Jundziłł K, Witmanowski H. Resveratrol as a factor preventing skin aging and affecting its regeneration. Postepy Dermatol Alergol. 2022 Jun;39(3):439-445.
4. Xi X, Li J, Guo S, Li Y, Xu F, Zheng M, Cao H, Cui X, Guo H, Han C. The Potential of Using Bee Pollen in Cosmetics: a Review. J Oleo Sci. 2018 Sep 1;67(9):1071-1082.
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36235276/