NAC (N-acetylocysteina) - właściwości i działanie antyoksydantu

Aktualizacja: 7 lipca, 2025

min. czytania

Sama w sobie nazwa NAC dla wielu brzmi bardzo tajemniczo. Jednak nadrobienie znajomości tego pojęcia, a raczej tej substancji, zdecydowanie wyjdzie na zdrowie wszystkim. Co to jest NAC, czyli N-acetylocysteina? Za co odpowiada? I najważniejsze – dlaczego każdy powinien uwzględnić ją w swoim planie suplementacji? Tego dowiecie się z poniższego artykułu.

Rola glutationu w detoksykacji organizmu i zdrowiu wątroby

W procesach detoksykacji, czyli oczyszczania naszego organizmu z toksyn, główną rolę odgrywa glutation, będący najważniejszym przeciwutleniaczem. Odpowiada on za neutralizację wolnych rodników. Jeżeli poziom glutationu spada, a przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele, może dojść do poważnego uszkodzenia wątroby. Jednocześnie nasz organizm nie poradzi sobie z wydalaniem m.in. herbicydów czy pestycydów zawartych w owocach i warzywach, czyli produktach, które spożywamy codziennie. 

Jakie produkty uzupełniają poziom glutationu?

Zapasy glutationu możemy uzupełniać wprowadzając do diety produkty bogate w cysteinę np. pistacje, soję, kurczaka, indyka, soczewicę, fasolę czerwoną, ciecierzycę, jajka i orzecha. Co do samej soi, kurczaka oraz orzechów – zalecamy ostrożność. Produkty te w produkcji przemysłowej mogą być zanieczyszczone GMO. W przypadku zwierząt, mogą one być karmione paszą zawierającą GMO, a soja sama w sobie o wielu lat jest modyfikowana genetycznie. Dzięki dostarczaniu produktów bogatych w cysteinę nasz organizm będzie w stanie sam wyprodukować glutation. Źródłem tej substancji będą również ziarna sezamu czy słonecznika, dlatego warto wkomponować te nasiona do swojego jadłospisu. 

Właściwości NAC – kiedy włączyć do suplementacji? 

W sytuacji, gdy w twojej codziennej diecie nie pojawiają się nieprzetworzone produkty zawierające cysteinę, warto sięgnąć po suplementację. Ale nie samego czystego glutationu. Preparaty z tą substancją mogą okazać się nieskuteczne, ponieważ rozkłada się ona w jelitach. W takiej sytuacji warto sięgnąć po NAC, czyli n-acetylocysteinę. Jest to pochodna aminokwasu L-cysteiny, prekursor glutationu. W praktyce wygląda to tak: dostarczając NAC do naszego organizmu poprawisz procesy wytwarzania glutationu, a tym samym będziesz wspierać pracę Twojej wątroby.  

Przy suplementacji tego antyoksydantu poziom podniesie się we krwii, w tkankach wątroby, komórkach oraz co najważniejsze – mitochondriach, będących centrami energetycznymi naszego ciała. 

Dla kogo N-acetylocysteina jest dobrym rozwiązaniem? 

Ponadto N-acetylocysteina (NAC) jest idealnym rozwiązaniem dla osób, które regularnie przyjmując leki i np. spożywają alkohol, również w mniejszych ilościach. Jeżeli w terapii twojej choroby stosowane są jakiekolwiek leki np. na tarczycę, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, leki przeciwbólowe typu paracetamol, ketonal, aspiryna, ibuprofen, furazydyna (inaczej furagina) oraz antybiotyki, a w weekendy lubisz wyjść ze znajomymi na drinka – włącz do swojej suplementacji NAC. 

Choroby wymagające suplementacji NAC 

Osoby cierpiące na poniższe problemy zdrowotne cechują się zwiększonym zapotrzebowaniem na glutation:

• hipoglikemia, 
• kamienie nerkowe, 
• marskość wątroby, 
• nowotwory, 
• osteoporoza, 
• schorzenia układu sercowo-naczyniowego, 
• zaburzenia pracy mózgu, 
• zatrucia metalami ciężkimi, 
• wszelkie choroby wątroby, 
• insulinooporność.

Niedobory witaminy B a suplementacja NAC

Obserwuje się również zależność między niedoborami witaminy B6 a zapotrzebowaniem na glutation. Najlepszym źródłem tej witaminy w diecie będą brokuły, ziemniaki, drożdże, soja, banany, kiełki pszenicy. Można ją dostarczać również w postaci suplementu np. Witaminy B Complex+ Biowen. Jednak dieta zawsze powinna być podstawą, a suplementacja dodatkiem w procesach zdrowienia. 

WWA, BPA i inne związki vs wątroba

Prawidłowe wytwarzanie glutationu, a tym samym regularne dostarczanie jego prekursora w postaci cysteiny, jest niezwykle istotne w przypadku neutralizacji toksyn. Codziennie dostarczamy do naszego organizmu substancje, które nawet w małych ilościach mogą kumulować się w naszych komórkach. Są to między innymi WWA, czyli wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, będące produktem ubocznym spalania węgla. W praktyce znajdziemy je w papierosach, grillowanej żywności, szczególnie tej z “chrupiącą skórką” czy przypalonej. Związki te uszkadzają łańcuchy DNA, jednocześnie zwiększając ryzyko zachorowania na nowotwór. Oprócz WWA, regularnie mamy styczność z BPA i jego pochodnymi, czyli bisfenolami zaburzającymi gospodarkę hormonalną. Są to substancje znajdujące się w niektórych plastikach, puszkach na żywność, paragonach, opakowaniach na kosmetyki. Trudno jest zrezygnować z tego typu produktów, a więc uchronić się przed BPA również nie jest prosto. W takim przypadkach należy zmniejszać ekspozycję i stale wspierać pracę naszej wątroby.

Zazwyczaj prawidłowo funkcjonująca wątroba jest w stanie sobie z nimi poradzić, jednak w praktyce widzimy, że coraz więcej ludzi ma problem z tym narządem, a czasem nawet wcale nie zdaje sobie z tego sprawy. Wątroba nie jest unerwiona, nie boli, a diagnostyka w tym kierunku nie jest powszechna. Dzięki enzymom wątrobowym toksyny są przekształcane, a w procesie tym powstają wolne rodniki, które natychmiast powinny być zneutralizowane. Jeżeli nie są, mogą uszkadzać tkanki wątroby. Odpowiedni poziom antyoksydantów może ochronić ten narząd. 

Jak stosować N-ascetylocysteinę (NAC)?

N-acetylocysteina nie jest suplementem, który należy spożywać regularnie przez dłuższy okres czasu. Warto mieć go w domu i włączyć do kuracji w przypadku przyjmowania leków, występowania powyższych chorób lub w przypadku, gdy podchodzisz do procesu oczyszczania organizmu. 

N-acetylocysteina (NAC) to również substancja, która sprawdzi się przy chorobach układu oddechowego ze względu na właściwości mukolityczne, czyli rozrzedzające śluz. Dobrze mieć ją w domu, gdy borykasz się z mokrym kaszlem, zapaleniem płuc, oskrzeli czy mukowiscydozą. 

Bibliografia

1. Raghu G, Berk M, Campochiaro PA, Jaeschke H, Marenzi G, Richeldi L, Wen FQ, Nicoletti F, Calverley PMA. The Multifaceted Therapeutic Role of N-Acetylcysteine (NAC) in Disorders Characterized by Oxidative Stress. Curr Neuropharmacol. 2021;19(8):1202-1224. Link: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8719286/
2. Sharieff S, Idrees A, Rafai W, Bukhari SUS. Use of Oral N-Acetylcysteine (NAC) in Non-Acetaminophen-Induced Acute Hepatic Failure. Cureus. 2023 Mar 7;15(3):e35852. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37033589/
3. Bavarsad Shahripour R, Harrigan MR, Alexandrov AV. N-acetylcysteine (NAC) in neurological disorders: mechanisms of action and therapeutic opportunities. Brain Behav. 2014 Mar;4(2):108-22. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24683506/

Zobacz także

Dieta wątrobowa: co jeść a czego unikać, aby wspierać zdrowie wątroby?

Jak wspierać układ sercowo-naczyniowy?