Chmiel i konopie - bliskie kuzynostwo

Aktualizacja: 22 czerwca, 2022

min. czytania

Konsumenci mocno chmielonego piwa z pewnością nie raz mieli wrażenie, że aromat tego napoju w pewnym stopniu przypomina aromat konopi. Okazuje się, że podobieństwo tych gam zapachowym nie jest przypadkowe. Między obiema roślinami występuje bliskie pokrewieństwo. Jak się okazuje, konopie i chmiel należą do tej samej rodziny roślin określanych jako konopiowate i mają sporo cech wspólnych. Nawet konsumpcja substancji aktywnych z chmielu może przebiegać podobnie jak w przypadku konopi. Poznajcie bliskiego kuzyna konopi – chmiel zwyczajny.

Jakie są podobieństwa między roślinami konopi i chmielu?

Konopiowate (Cannabaceae) to rodzina roślin z rzędu pokrzywowców, do której zaliczamy w Polsce 4 gatunki: chmiel zwyczajny (Humulus lupulus), chmiel japoński (Humulus japonicus) konopie siewne (Cannabis sativa), konopie indyjskie (Cannabis indica). Zatem chmiel i konopie to dwa rodzaje roślin wchodzących w skład konopiowatych, stanowiących jedną z blisko spokrewnionych grup roślin, pochodzących od wspólnego przodka i włączonych w skład różowców (Rosales). Z pokrewieństwa wynika właśnie ten aromat – okazuje się, że obie grupy roślin są bogate w związki zwane terpenami, które odpowiadają za charakterystyczny, intensywny zapach. Innym podobieństwem jest dwupienność, czyli posiadanie przez rośliny cech obu płci oraz pięknych, bogatych w fitozwiązki żeńskich kwiatostanów. 

Jakie właściwości ma chmiel?

Głównym surowcem wykorzystywanym do celów spożywczych czy leczniczych, jeśli chodzi o chmiel, jest – podobnie jak u konopi – kwiatostan. Charakterystyczne szyszki chmielowe to nic innego jak żeńskie owocniki. Ich analiza chemiczna pozwoliła wyizolować z niej lupulinę – rodzaj aromatycznej żywicy o gorzkim smaku. To właśnie lupulina odpowiada w głównej mierze na lecznicze zastosowanie chmielu. Związek ten jest mieszaniną prostszych żywic zwanych alfa-kwasami i beta-kwasami, do których należą m.in. humulen, humulon czy kohumulon. Poza tym w szyszkach obecne są także wspomniane wcześniej terpeny, oraz polifenole. Zdaniem naukowców zdolność pochłaniania wolnych rodników tlenowych przez polifenole obecne w chmielu należy do najwyższych pośród znanych nam roślin jadalnych. Dzięki zawartości lupuliny i związków aromatycznych chmiel działa uspokajająco na ludzki organizm, jest słynny ze swojego działania kojącego nerwy.

Na co wpływa chmiel?

Substancje zawarte w chmielu mają korzystny wpływ na układ nerwowy, wspierają także prawidłowy sen i ułatwiają zasypianie. Działanie jest o tyle ciekawe, że wpływa także na wyrazistość doświadczeń sennych, ułatwiając doświadczenie tak zwanego świadomego snu. Co ciekawe, ekstrakt z chmielu wykazuje również istotny wpływ na łagodzenie damskich zaburzeń hormonalnych szczególnie w okresie menopauzy.  Uważa się, że związki zawarte w szyszkach rośliny imitują właściwości estrogenów.

Czy chmiel można waporyzować tak jak konopie?

Przede wszystkim – chmielu nie należy palić, ponieważ przy spalaniu w wysokich temperaturach pewne związki mogą stać się dla nas toksyczne. Polecaną formą inhalowania jest waporyzacja, czyli wdychanie pary z “rozpuszczonymi” w niej związkami roślinnymi, generowanej za pomocą specjalnego urządzenia, zwanego waporyzatorem. Para zawierająca związki z chmielu będzie działała kojąco na układ nerwowy i relaksująco. Preferowany zakres temperatur do waporyzacji chmielu mieści się między 150-200℃. Osoby nieposiadające takiego urządzenia, także mogą skorzystać z jego nieocenionych właściwości przygotowując herbatkę ziołową z szyszek chmielu. Wystarczy zalać 1 łyżkę stołową ziela 2 szklankami gorącej wody i parzyć pod przykryciem przez 10 min. Niezależnie od tego jaki sposób konsumpcji wybierzemy, napar czy waporyzację, należy zwrócić szczególną uwagę na jakość surowca. Warto wybierać tylko takie rośliny, które pochodzą z ekologicznej uprawy lub najlepiej poszukać ich na dziko rosnących łąkach czy obszarach podmokłych.

Fani waporyzacji chwalą sobie połączenie konopi z chmielem, na przykład w proporcjach 1:1 – nie tylko ze względu na doznania smakowe, ale przede wszystkim na ich synergiczne działanie. 

Terpeny w chmielu i konopiach

Jak już zostało powiedziane wcześniej, oba rodzaje roślin: chmiel oraz konopie, zawierają terpeny. Jest to klasa związków organicznych wytwarzanych przez kilka rodzajów kwiatów i drzew, zwłaszcza iglastych. Są one odpowiedzialne za wytwarzanie smaków i aromatów w roślinach. Jak pokazują najnowsze badania, odkryto aż 30 różnych związków tego rodzaju w genomie konopi. Wiemy, że co najmniej kilka z nich pokrywa się w przypadku chmielu. Z pewnością należą do nich: mircen, beta-pinen i alfa-humulen, zatem to one sprawiają, że popijając piwo IPA czujemy aromat zbliżony do konopi. 

Inne ciekawostki o chmielu

Chmiel jest naturalnym konserwantem – to ze względu na jego antybakteryjne właściwości dodawano go do piwa przeznaczonego na eksport, które podróżowało tysiące kilometrów, między innymi do Indii. Tak powstało piwo IPA (Indian Pale Ale). Z kolei pomysł dodawania chmielu do piwa rozpowszechnili w Europie nasi praprzodkowie – Słowianie. Ich specjalnym trunkiem było piwo jęczmienne z chmielowymi szyszkami. W średniowieczu chmiel ceniono właśnie za jego działanie antyseptyczne, czyli odkażające.

 Zobacz także: 

Jakie są rodzaje konopi? 

Tajemnice konopi siewnych 

Źródła:

https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0173911

https://wolnekonopie.org/2021/03/chmiel-bliski-kuzyn-konopi/