Hemoroidy – przyczyny, objawy i metody leczenia

min. czytania

Zastanawiasz się, czym są hemoroidy i jak wygląda ich leczenie? Choroba hemoroidalna to jedno z najczęstszych schorzeń dolnego odcinka przewodu pokarmowego – może dotyczyć nawet co drugiej osoby dorosłej. W zależności od stopnia zaawansowania i nasilenia objawów leczenie przebiega różnymi metodami – od zmian stylu życia i stosowania preparatów miejscowych, po zabiegi medyczne. Z tego artykułu dowiesz się, jak szybko rozpoznać problem oraz jak zwiększyć szanse na szybkie złagodzenie dolegliwości i uniknięcie powikłań.

Czym są hemoroidy zewnętrzne i wewnętrzne?

Hemoroidy, nazywane również guzkami krwawniczymi, to naturalne struktury naczyniowe obecne u każdego człowieka w kanale odbytu. Ich zadaniem jest wspomaganie uszczelniania odbytu oraz kontrola wydalania gazów i stolca. W prawidłowych warunkach nie powodują żadnych dolegliwości i nie są wyczuwalne.

Choroba hemoroidalna występuje wtedy, gdy dochodzi do powiększenia, przemieszczenia lub zapalenia tych struktur, co prowadzi do pojawienia się objawów takich jak krwawienie, świąd, pieczenie, ból czy uczucie niepełnego wypróżnienia.

W zależności od lokalizacji zmian wyróżnia się:

• Hemoroidy wewnętrzne – zlokalizowane powyżej tzw. linii grzebieniastej, czyli w obrębie kanału odbytu. Zwykle nie powodują bólu, ale mogą prowadzić do krwawienia podczas wypróżnienia lub wypadania na zewnątrz.

• Hemoroidy zewnętrzne – znajdują się poniżej linii grzebieniastej, wokół brzegu odbytu. Mogą być wyczuwalne jako miękkie lub twarde guzki; często towarzyszy im świąd, pieczenie lub ból, zwłaszcza w przypadku zakrzepicy.

Obie postacie mogą występować jednocześnie, powodując różnorodne objawy i wpływając na komfort życia. Wczesne rozpoznanie choroby hemoroidalnej oraz wprowadzenie odpowiednich zmian w stylu życia i leczenia pozwala skutecznie łagodzić dolegliwości i zapobiegać nawrotom.

Co prowadzi do rozwoju choroby hemoroidalnej?

Hemoroidy są jedną z najczęstszych dolegliwości proktologicznych i mogą występować u osób w każdym wieku. Główną przyczyną ich rozwoju jest zwiększone ciśnienie w obrębie naczyń krwionośnych odbytu i kanału odbytu, co prowadzi do ich powiększenia i rozciągnięcia. Na to, czy rozwinie się choroba hemoroidalna, wpływa kilka czynników.

Najczęstsze przyczyny to:

• przewlekłe zaparcia i długotrwałe parcie podczas wypróżniania,
• siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej,
• dieta uboga w błonnik,
• ciąża i poród,
• podnoszenie ciężarów,
• otyłość,
• częste biegunki,
• predyspozycje genetyczne i osłabienie tkanki łącznej.

Wszystkie te czynniki zwiększają ryzyko rozwoju choroby hemoroidalnej, ponieważ prowadzą do wzrostu ciśnienia w obrębie jamy brzusznej, odbytnicy i kanału odbytu. Z czasem może dojść do poszerzenia, przekrwienia i przemieszczenia splotów żylnych (guzków krwawniczych), co skutkuje wystąpieniem objawów choroby hemoroidalnej, takich jak krwawienie, świąd, pieczenie czy ból.

Jakie są objawy choroby hemoroidalnej?

Objawy choroby hemoroidalnej mogą różnić się w zależności od ich lokalizacji – inne symptomy dają hemoroidy zewnętrzne, a inne wewnętrzne. W obu przypadkach dolegliwości nasilają się, gdy choroba postępuje.

Najczęstsze objawy to:

• krwawienie z odbytu, zwłaszcza podczas wypróżniania (świeża krew na stolcu lub papierze toaletowym),
• uczucie niepełnego wypróżnienia,
• świąd i pieczenie w okolicach odbytu,
• ból przy siedzeniu lub defekacji,
• wyczuwalne guzki w pobliżu odbytu (hemoroidy zewnętrzne),
• wysunięcie hemoroidów z kanału odbytu (w zaawansowanym stadium).

Kiedy hemoroidy wypadają z kanału odbytu i nie cofają się samoistnie, może dojść do podrażnienia, zakrzepicy lub stanu zapalnego. Dlatego ważne jest, by nie bagatelizować pierwszych objawów i jak najszybciej rozpocząć leczenie.

Problemy z hemoroidami w ciąży i po porodzie – co warto wiedzieć?

Hemoroidy w ciąży to częsta dolegliwość – szacuje się, że problemy z hemoroidami mogą występować nawet u połowy kobiet w trzecim trymestrze lub po porodzie. Dzieje się tak, ponieważ rozwijająca się macica zwiększa ciśnienie w obrębie jamy brzusznej, co utrudnia odpływ krwi z naczyń krwionośnych odbytu. Dodatkowo hormony ciążowe wpływają na rozluźnienie tkanek, co sprzyja rozciąganiu się ścian żylnych.

Dlaczego hemoroidy pojawiają się częściej u kobiet w ciąży i po porodzie? Odpowiedzią jest fizjologia ciąży, która prowadzi do zmian sprzyjających rozwojowi choroby hemoroidalnej, m.in.:

• wzrost ciśnienia w żyłach odbytniczych,
• zaparcia nasilone przez zmiany hormonalne i ucisk macicy,
• siedzący tryb życia w ostatnich tygodniach ciąży,
• intensywne parcie podczas porodu.

Objawy choroby hemoroidalnej u kobiet ciężarnych są podobne do typowych: świąd, ból, krwawienie z odbytu oraz wyczuwalne guzki. Choć dolegliwości te mogą być bardzo uciążliwe, w wielu przypadkach ustępują samoistnie po porodzie. Jeśli jednak objawy utrzymują się lub nasilają, warto skonsultować się z lekarzem — szczególnie z uwagi na ograniczenia w stosowaniu leków podczas ciąży i karmienia piersią.

Rozpoznanie i leczenie choroby hemoroidalnej

Rozpoznanie choroby hemoroidalnej opiera się przede wszystkim na wywiadzie, obserwacji objawów oraz badaniu okolic odbytu. W razie potrzeby lekarz może zlecić badania dodatkowe, aby wykluczyć inne przyczyny krwawień z odbytu – np. szczelinę odbytu, polipy, choroby zapalne jelit lub raka jelita grubego.

Leczenie hemoroidów zależy od stopnia zaawansowania zmian. U większości osób dobrze sprawdza się leczenie zachowawcze – dieta bogata w błonnik, zwiększenie ilości wypijanej wody, aktywność fizyczna i unikanie długiego siedzenia. W przypadku nasilonych objawów stosuje się czopki, maści i preparaty doustne – np. z diosminą lub hesperydyną – które zmniejszają obrzęk i wzmacniają naczynia krwionośne.

Gdy hemoroidy są duże, bolesne lub wypadają z kanału odbytu i nie cofają się samoistnie, konieczne może być leczenie inwazyjne – np. zabiegi obliteracyjne (gumkowanie), skleroterapia lub leczenie chirurgiczne. Dobór metody zależy od rodzaju hemoroidów i stopnia zaawansowania choroby hemoroidalnej.

Do jakiego lekarza się udać?

Jeśli podejrzewasz u siebie chorobę hemoroidalną, pierwszym krokiem powinna być wizyta u lekarza pierwszego kontaktu. W wielu przypadkach to wystarczy do postawienia wstępnej diagnozy i wdrożenia leczenia zachowawczego.

Gdy objawy są nasilone, nawracające lub pojawia się krwawienie z odbytu, warto skonsultować się z proktologiem – specjalistą zajmującym się chorobami odbytu i odbytnicy. W razie potrzeby może on wykonać badanie per rectum (palcem przez odbyt), anoskopię lub skierować na kolonoskopię, by wykluczyć inne schorzenia jelita grubego.

Jak wyleczyć chorobę hemoroidalną?

To, jak przebiega leczenie choroby hemoroidalnej, zależy głównie od stopnia zaawansowania zmian i nasilenia objawów. W początkowych stadiach skuteczne bywa leczenie zachowawcze, które obejmuje zmianę stylu życia, odpowiednią dietę, leki miejscowe (czopki, maści) oraz wsparcie naturalnymi metodami. Celem jest złagodzenie objawów, poprawa krążenia żylnego i wsparcie regeneracji tkanek.

Wiele osób zadaje pytanie: co zrobić, żeby hemoroidy się wchłonęły? Przede wszystkim warto zadbać o regularne wypróżnienia, unikać zaparć i długiego siedzenia, stosować środki przeciwzapalne oraz korzystać z kąpieli nasiadowych. Gdy objawy nie ustępują, lekarz może zalecić zabiegi małoinwazyjne – takie jak gumkowanie, skleroterapia lub koagulacja podczerwienią.

W przypadku dużych, wypadających hemoroidów niekiedy konieczne jest leczenie chirurgiczne. Zabieg usuwa zmienione chorobowo guzki krwawnicze, co przynosi trwałą ulgę, zwłaszcza jeśli leczenie zachowawcze nie przyniosło rezultatów. Niezależnie od metody, kluczem do skutecznego leczenia choroby hemoroidalnej jest szybka reakcja i kompleksowe podejście.

Domowe sposoby na hemoroidy

Jeśli objawy nie są nasilone, warto sięgnąć po domowe sposoby, które pomagają złagodzić dyskomfort i wspierają proces gojenia. To dobre rozwiązanie we wczesnych stadiach choroby hemoroidalnej oraz jako uzupełnienie leczenia farmakologicznego.

Co zrobić, żeby hemoroidy się wchłonęły? Kluczowe są codzienne nawyki i naturalne wsparcie układu krążenia w okolicy odbytu. Oto, co możesz zastosować:

• Ciepłe kąpiele nasiadowe – najlepiej 2–3 razy dziennie, przez 10–15 minut. Taka kąpiel zmniejsza napięcie mięśni, poprawia krążenie i łagodzi świąd.
• Okłady z naparów ziołowych – rumianek, kora dębu czy nagietek mają działanie przeciwzapalne i ściągające. Stosuj je miejscowo, na czystą skórę.
• Zimne kompresy – pomagają przy silnym obrzęku i bólu. Chłodzenie zmniejsza stan zapalny i przynosi szybką ulgę.
• Delikatna higiena – unikaj tarcia, chusteczek zapachowych i szorstkiego papieru toaletowego. Myj okolice odbytu letnią wodą i osuszaj miękkim ręcznikiem.
• Dieta bogata w błonnik – warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste i nasiona wspierają perystaltykę jelit i zapobiegają zaparciom.
• Nawodnienie – pij odpowiednią ilość wody każdego dnia. Prawidłowe nawodnienie to podstawa miękkiego stolca.
• Unikaj długiego siedzenia w toalecie – zwłaszcza z telefonem. To jeden z najczęstszych nawyków zwiększających nacisk na guzki krwawnicze.

Warto też wspomóc się naturalnymi składnikami roślinnymi. Mieszanki flawonoidowe (np. diosmina, hesperydyna, rutozyd), a także substancje roślinne jak kwercetyna, EGCG czy kurkumina mogą działać ochronnie na naczynia krwionośne, zmniejszać stan zapalny i wspierać regenerację ścian naczyń.

Domowe sposoby nie zastąpią leczenia, gdy hemoroidy wypadają z kanału odbytu albo powodują silne krwawienie z odbytu. W takich przypadkach konieczna jest konsultacja ze specjalistą.

Badania nad hemoroidami

Nowoczesne leczenie hemoroidów całkowicie odmieniło proktologię. Zamiast bolesnych operacji i długiej rekonwalescencji, dostępne są małoinwazyjne zabiegi, które szybko i skutecznie łagodzą dolegliwości. Popularne procedury ambulatoryjne, takie jak podwiązanie gumką, skleroterapia czy koagulacja podczerwienią, pozwalają obkurczyć guzek i przynieść ulgę w kilka minut, często z ponad 90% skutecznością.

Duży przełom przyniosły też nowoczesne metody chirurgiczne, m.in. laserowe usuwanie hemoroidów czy hemoroidopeksja staplerowa, które minimalizują ból i skracają czas powrotu do zdrowia. Najbardziej innowacyjna jest embolizacja tętnicy odbytniczej (emborrhoid) – zabieg blokujący dopływ krwi do hemoroidów. Pacjent wychodzi tego samego dnia, bez ran i szwów, a badania wskazują na niemal całkowite ustąpienie objawów.

Dzisiejsze metody pozwalają dobrać terapię do potrzeb pacjenta, zapewniając szybki powrót do normalnego życia i znacznie większy komfort niż dawniej [1,2,3].

Hemoroidy | Podsumowanie

Hemoroidy to częsty problem, którego źródłem mogą być m.in. siedzący tryb życia, przewlekłe zaparcia czy ciągłe parcie podczas wypróżniania – to jedne z najczęstszych przyczyn choroby hemoroidalnej. Wczesne rozpoznanie i zmiana stylu życia mogą znacząco złagodzić objawy i opóźnić rozwój schorzenia. W wielu przypadkach pomocne okazuje się leczenie zachowawcze, ale przy bardziej zaawansowanych zmianach konieczne może być leczenie operacyjne. Kluczem do skutecznej terapii jest indywidualne podejście i szybka reakcja na pierwsze objawy.

FAQ

Ile trwają hemoroidy?

Czas trwania choroby hemoroidalnej zależy od stopnia zaawansowania i sposobu leczenia. Łagodne objawy mogą ustąpić po kilku dniach stosowania domowych metod, takich jak kąpiele nasiadowe czy dieta bogata w błonnik. W bardziej zaawansowanych przypadkach dolegliwości mogą utrzymywać się tygodniami i wymagać leczenia farmakologicznego, a czasem również zabiegu.

Czy hemoroidy są groźne?

Hemoroidy same w sobie nie są groźne. Jednak ich dolegliwości mogą znacznie obniżać komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli nie zostaną odpowiednio leczone. Przewlekłe krwawienia z odbytu mogą powodować niedobory żelaza, a wypadające guzki bywają źródłem silnego bólu i stanów zapalnych. Ważne jest też, by wykluczyć inne przyczyny krwawienia – np. szczeliny odbytu lub zmiany nowotworowe.

Kłykciny odbytu a hemoroidy – czym się różnią?

Kłykciny kończyste (brodawki wirusowe) i hemoroidy to dwa zupełnie różne problemy. Hemoroidy to powiększone naczynia żylne w kanale odbytu, natomiast kłykciny mają charakter infekcji wirusowej (HPV) i przybierają postać miękkich narośli wokół odbytu. Mają też inne objawy i wymagają odmiennego leczenia, dlatego w razie wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem.

Zobacz także

Zaparcia – jak sobie z nimi radzić?

Ćwiczenia w ciąży – jak zadbać o zdrowie i dobre samopoczucie przyszłej mamy?

Błonnik pokarmowy – czym jest i jak wspiera jelita?

Bibliografia

1. Quan, L., Bai, X., Cheng, F., Chen, J., Ma, H., Wang, P., Yao, L., Bei, S., & Jia, X. (2025). Comparison of efficacy and safety between surgical and conservative treatments for hemorrhoids: a meta-analysis. BMC gastroenterology, 25(1), 492.
2. Sipos, Z., Botos, Á., & Oláh, C. Z. (2025). Az aranyér kezelése a rectalis artériák embolisatiójával [Treatment of hemorrhoids with rectal artery embolization]. Orvosi hetilap, 166(26), 1025–1030.
3. Ashburn J. H. (2025). Hemorrhoidal Disease: A Review. JAMA, 10.1001/jama.2025.13083. Advance online publication.