Potencjał antynowotworowy kannabinoidów
min. czytania
Kannabinoidy, w tym Δ9-THC, CBD i CBG, wykazują działanie przeciwnowotworowe. Obejmuje ono zapobieganie przerzutom i podziałowi komórek. Dodatkowo hamują rozrost naczyń krwionośnych w guzach i mogą programować śmierci komórek nowotworowych. Trwają szeroko zakrojone badania kliniczne, które mają wyjaśnić dokładny potencjał antynowotworowy kannabinoidów.
Spis treści
Czym są kannabinoidy?
W roślinie konopi występują różne grupy substancji aktywnych, do których należą między innymi terpeny oraz kannabinoidy. Terpeny to substancje wonne, odpowiedzialne za zapach. Z kolei kannabinoidy to grupa związków charakterystyczna jedynie dla roślin konopi o szerokim potencjale terapeutycznym. Należą do nich między innymi tetrahydrokannabinol (THC), znany z działania zmieniającego świadomość, oraz kannabidiol (CBD) – o działaniu przeciwstawnym, czyli antypsychotycznym. Wśród innych kannabinoidów wymienia się kannabigerol (CBG), kannabinol (CBN), kannabichromen (CBC) i wiele innych.
Do tej pory naukowcy zidentyfikowali około 140 kannabinoidów, z czego większość występuje naturalnie w roślinie konopi jedynie w śladowych ilościach. Dominującymi związkami z tej grupy jest albo THC – w roślinach konopi indyjskich, albo CBD, w przypadku konopi włóknistych lub przemysłowych. Warto pamiętać, że THC, CBD i inne kannabinoidy mają wiele właściwości zdrowotnych. Wykazują działanie przeciwzapalne, antyutleniające, antydepresyjne i przeciwbólowe. Dodatkowo mogą działać antylękowo, przeciwskurczowo czy antybakteryjnie. Wiele badań naukowych udowodniło także potencjał antynowotworowy tej grupy substancji. Do tej pory najwięcej uwagi poświęcono antyrakowym właściwościom THC i CBD.
Jak działają kannabinoidy?
Kannabinoidy, jako związki pochodzenia roślinnego, nazywane są fitokannabinoidami. Termin ten powstał po odkryciu, że ludzkie ciało produkuje podobne związki, określane jako endokannabinoidy (endo – własne). Przykładem endokannabinoidu o budowie identycznej z THC jest anandamid, który pełni funkcję neurotransmitera. Zarówno endokannabinoidy, jak i fitokannabinoidy działają na te same receptory kannabinoidowe CB1 i CB2. Receptory te są częścią układu endokannabinoidowego (ECS). Jest to niedawno odkryty, centralny system sterujący między innymi pracą układu nerwowego i immunologicznego.
Układ endokannabinoidowy (ECS) odpowiada za równoważenie reakcji neurohormonalnych i neuroimmunologicznych. Reguluje wiele procesów, takich jak myślenie, pamięć, nastrój, temperatura ciała, głód, sytość, metabolizm i senność. Uznawany jest za jeden z najważniejszych układów w organizmie. Jego głównym zadaniem jest utrzymanie stabilności procesów wewnętrznych, czyli homeostazy.
Ta funkcja regulacyjna obejmuje produkcję hormonów, enzymów czy neuroprzekaźników. Działa w całym ciele poprzez rozsiane w różnych obszarach receptory. Kannabinoidy wpływają na pracę owych receptorów. Dlatego mają one możliwość pobudzania lub blokowania ich pracy i przez to wpływania na wiele ważnych procesów.
Badania naukowe potwierdzają szeroki potencjał antynowotworowy kannabinoidów. Analizy pacjentów z przewlekłymi chorobami, w tym nowotworowymi, wskazują na niedobór endokannabinoidów. To zaburzenie wpływa na układ immunologiczny, osłabiając jego zdolność do zwalczania komórek nowotworowych. Podawanie kannabinoidów z konopi może wspomagać te procesy, uzupełniając niedobory i poprawiając działanie układu endokannabinoidowego w walce z nowotworami.
Potencjał antynowotworowy kannabinoidów – łagodzenie oraz zapobieganie nowotworom
Mimo że konopie stosowane były od tysiącleci celem łagodzenia poważnych schorzeń, w medycynie zachodniej zdobywają popularność od niedawna. Początkowo kannabinoidy stosowano w celu łagodzenia objawów chemioterapii, takich jak: nudności, wymioty, utrata apetytu. Pacjenci przyjmujący konopie medyczne zawierające THC, CBD i inne kannabinoidy odzyskiwali dzięki temu ochotę na jedzenie, lepiej się czuli i mieli więcej energii. Z czasem okazało się, że roślina diametralnie zwiększała szansę na przeżycie osób z chorobą onkologiczną.
W publikowanym w 2021 roku badaniu klinicznych na pacjentach z nowotworem w IV stadium wykazano, że pacjenci stosujący konopie uzyskują zdecydowaną ulgę w bólu, poprawę jakości życia, stosują też mniej opioidów. Z drugiej strony konopie ze względu na silne właściwości antyzapalne i antyutleniające stanowią doskonałą profilaktykę zdrowotną chroniącą przed zachorowaniem na nowotwory. Oprócz tego, istnieje coraz więcej dowodów na potencjał hamowania i leczenia nowotworów przez kannabinoidy.
Kannabinoidy i apoptoza – śmierć komórki nowotworowej
Kannabinoidy wykazują złożone działanie na ludzki organizm i podobnie jak w innych schorzeniach tak i w przypadku nowotworów składniki konopi działają na różne cele molekularne. Jednym z mechanizmów działania na nowotwory, jednocześnie najlepiej przebadanym w środowisku in vitro, jest indukowanie apoptozy, czyli śmierci komórek nowotworowych. Mechanizm działania przeciwnowotworowego kannabinoidów w dużej mierze opiera się, na ich zdolności do stymulowania apoptotycznej śmierci komórek nowotworowych za pośrednictwem procesu autofagii (samozjadania resztek metabolicznych).
Bezpośredni udział szlaku autofagii w działaniu przeciwnowotworowym kannabinoidów został wyraźnie wykazany w różnych typach komórek nowotworowych (glejaku, czerniaku, komórkach raka trzustki i wątroby). W 2024 roku opublikowano wyniki badania nad stosowaniem kannabinoidów na gruczolaka przewodu pokarmowego w modelu zwierzęcym. Podawanie roztworu kannabinoidów THC i CBD w stosunku 1:6, w dawce 1, 5 i 10 mg/kg masy ciała znacznie zmniejszyło liczbę komórek mitotycznych i dramatycznie zwiększyło liczbę komórek apoptotycznych. Badacze wysnuli wniosek, że podawanie konopi może hamować proliferację i indukować apoptozę w ludzkich modelach nowotworu trzustki.
Kannabinoidy a kontrola proliferacji i angiogeneza komórek nowotworowych
Stosowanie kannabinoidów może upośledzać wzrost guza na różnych poziomach. Ich najbardziej rozpowszechnionym efektem działania jest indukowanie śmierci komórek nowotworowych przez apoptozę oraz hamowanie proliferacji, czyli ataku nowotworu na sąsiadujące tkanki.
W komórkach nowotworowych kannabinoidy blokują aktywację szlaku czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego – pobudzającego angiogenezę, czyli proces tworzenia naczyń krwionośnych w komórkach nowotworowych. Dzięki temu rozrastanie nowotworu i powiększanie guza jest praktycznie niemożliwe lub bardzo utrudnione. Kannabinoidy, w szczególności THC w licznych eksperymentach in vivo wykazały upośledzanie angiogenezy guza i blokowanie inwazji oraz przerzutów nowotworu. Leczenie THC skutkuje zwiększoną ekspresją regulowanego stresem białka p8, regulatora transkrypcyjnego, który jest powiązany z kontrolą nowotworzenia i progresji nowotworu.
Ponadto wykazano, że kannabinoidy zmniejszają powstawanie odległych spontanicznych i indukowanych przerzutów w modelach zwierzęcych. Badania przeprowadzone w latach 2006 -2008 wykazały, że kannabinoidy hamują migrację, adhezję i inwazyjność różnych typów komórek nowotworowych. Inny kannabinoid występujący w konopiach w dużej ilości – CBD wywiera znaczący efekt przeciwnowotworowy, polegający na hamowaniu inwazyjności i przerzutów nowotworu, co zostało udowodnione w różnych badaniach zwierzęcych. Naukowcy okryli też, że jego przeciwnowotworowy efekt nie działa poprzez receptory kannabinoidowe tylko na innych celach molekularnych, na przykład na regulacji ID-1 (inhibitora czynnika transkrypcyjnego wiązania DNA-1). Naukowcom wciąż nie udało się jednak odpowiedzieć na wiele pytań związanych ze stosowaniem kannabinoidów na nowotwory. Dlatego dalsze szeroko zakrojone, randomizowane badania kontrolowane są niezbędne do ustalenia dokładnego ich działania.
Zobacz także
Badania nad konopiami lipiec – wrzesień 2024
Bibliografia
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34085149/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7409346/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022202X15372870
https://www.nature.com/articles/s41598-024-55307-y
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4791144/
https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0021925818466240
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278584615001190#bb0150
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278584615001190#bb0255
Facebook
Instagram
Dodaj komentarz